Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những dạng ung thư phổ thông nhất ở nam giới - ảnh hưởng đến hơn 55.000 người mỗi năm tại Anh quốc, với 150 trường hợp mới mỗi ngày - nhưng thường bị chẩn đoán sai hoặc phát giác quá muộn.
Các dấu hiệu và yếu tố rủi ro khác nhau tùy theo độ tuổi. Sau đây là những dấu hiệu báo trước mà nam giới nên chú ý.
Độ tuổi 30
Ung thư tuyến tiền liệt có liên quan chặt chẽ đến tuổi tác và rất hiếm gặp ở nam giới trẻ tuổi. Tuy nhiên, trên toàn thế giới, ung thư tuyến tiền liệt khởi phát sớm ở nam giới trong độ tuổi từ 15 đến 40 đã gia tăng. Mặc dù vẫn chưa biết lý do tại sao lại xảy ra sự gia tăng này, nhưng người ta cho rằng loại ung thư tuyến tiền liệt mà bạn mắc phải khi còn trẻ có thể khác với ung thư tuyến tiền liệt khởi phát muộn hơn. Nếu bạn được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt khi còn trẻ, thì nguy cơ cao là bạn đang ở giai đoạn tiến triển hơn và tỷ lệ sống sót sau năm năm thấp hơn.
Ashwin Sridhar, một bác sĩ tiết niệu cố vấn tại Bệnh viện Princess Grace (thuộc HCA UK), chuyên điều trị các bệnh về tuyến tiền liệt và bàng quang. Ông cho biết: “Ung thư tuyến tiền liệt cực kỳ hiếm gặp ở nam giới dưới 40 tuổi và không có biện pháp phòng ngừa nào có thể giúp giảm nguy cơ, tuy nhiên, duy trì sức khỏe bằng cách ăn uống và tập thể dục tốt có thể giúp ích. Cũng có mối liên hệ giữa hút thuốc và ung thư tuyến tiền liệt nhưng không chắc chắn rằng người hút thuốc sẽ mắc bệnh này”.
Độ tuổi 40
Nhìn chung, độ tuổi 40 vẫn là ngưỡng an toàn, tuy nhiên một số nhóm nhất định có thể có nguy cơ cao hơn ở giai đoạn này của cuộc đời, như Tiến sĩ Sridhar giải thích: “Có ba yếu tố làm tăng nguy cơ - một là tuổi tác và một là sắc dân. Đàn ông có nguồn gốc Phi-Caribbean có khuynh hướng gặp nguy cơ cao hơn và nếu họ mắc ung thư tuyến tiền liệt, thì bệnh có khuynh hướng hung hãn hơn.
Yếu tố nguy cơ thứ ba là có người thân cấp độ một đã mắc bệnh, chẳng hạn như cha hoặc anh trai. Nếu điều này đúng với bạn, bạn có nguy cơ gấp đôi so với người khác nói chung. Nếu có nhiều hơn một người thân trực hệ đã mắc bệnh, nguy cơ cao gấp năm lần so với người khác. Nếu bạn có tiền sử gia đình, chúng tôi khuyên bạn nên thảo luận với bác sĩ về việc thử máu PSA [kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt] ngay từ đầu, vì thử máu sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt.”
Độ tuổi 50
Đàn ông ở độ tuổi 50 không có yếu tố nguy cơ nên chú ý đến hệ thống nước tiểu của mình vì từ độ tuổi này trở đi, tỷ lệ ung thư tuyến tiền liệt bắt đầu tăng. Từ 40 đến 49 tuổi, tỷ lệ ở Anh là khoảng 20 trên 100.000; từ 50 đến 54 tuổi, tỷ lệ tăng lên 1.737 trên 100.000; và từ 55 đến 59 tuổi, tỷ lệ tăng vọt lên 4.160 trên 100.000.
Ở độ tuổi này, nam giới nên chú ý các dấu hiệu như khó tiểu, dòng nước tiểu bị gián đoạn và khó làm trống bàng quang. Đây cũng là độ tuổi tốt để bắt đầu các bài tập sàn chậu, như Tiến sĩ Sridhar giải thích: “Nếu bạn được chẩn đoán, việc có sàn chậu tốt và nói chung là khỏe mạnh sẽ giúp ích nếu bạn cần điều trị”.
Độ tuổi 60
Tiếp tục tìm kiếm các triệu chứng có thể xảy ra. Những triệu chứng này có thể bao gồm khó khăn khi bắt đầu đi tiểu hoặc làm trống bàng quang, dòng chảy yếu khi bạn đi tiểu, cảm giác bàng quang của bạn chưa được làm trống đúng cách, nước tiểu nhỏ giọt sau khi bạn đi tiểu xong, cần đi tiểu thường xuyên hơn bình thường (đặc biệt là vào ban đêm) và nhu cầu đi tiểu đột ngột. Đôi khi bạn có thể bị rò rỉ nước tiểu trước khi vào nhà vệ sinh. Nếu bạn lo lắng, hãy nói chuyện với bác sĩ đa khoa và yêu cầu thử PSA sàng lọc.
Độ tuổi 70
Tỷ lệ mắc bệnh ở Anh đạt đỉnh ở độ tuổi từ 70 đến 74, với trung bình 11.153 trường hợp được ghi nhận trên 100.000 nam giới mỗi năm từ năm 2016 đến năm 2018. Duy trì thể lực và sức khỏe vẫn là điều quan trọng. Nhiều nam giới mắc ung thư tuyến tiền liệt không có triệu chứng cho đến khi bệnh đã di căn.
Điều này có nghĩa là họ có nguy cơ được chẩn đoán quá muộn khi ung thư không thể chữa khỏi. Nếu nó lan sang các bộ phận khác của cơ thể, các triệu chứng có thể bao gồm đau lưng, đau hông hoặc đau vùng chậu, các vấn đề về cương cứng hoặc duy trì sự cương cứng, máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch và sụt cân không rõ nguyên nhân.
Độ tuổi 80
Tiến sĩ Sridhar cho biết: “Ở độ tuổi 80 trở lên, 60 đến 70 phần trăm nam giới sẽ mắc ung thư tuyến tiền liệt. Ở độ tuổi này, ung thư không hoạt động nhiều và hầu hết bệnh nhân sẽ sống chung với nó vì nó không có nguy cơ ảnh hưởng đến tuổi thọ”.