TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Lướt facebook an toàn Các trang mạng xã hội như Facebook và Instagram từng là nơi nhiều người chia sẻ hình, tin tức v.v. Nhưng trong những năm gần đây, chúng đã trở nên nguy hiểm hơn, thành địa điểm lừa đảo, quảng cáo gây phiền nhiễu và yêu cầu kết bạn của những người không quen biết. Những vấn đề này ảnh hưởng đến hàng triệu người. Nhưng bạn có thể vượt qua những chuyện đau đầu này và lấy lại sự thích thú với các trang truyền thông xã hội. Sau đây, là trả lời của các chuyên viên truyền thông xã hội cho những câu hỏi quan trọng. Hỏi:Tôi vừa nhận được lời mời kết bạn từ một người lạ. Có nên trả lời “yes” không? Đáp: Theo một cuộc khảo sát trên 2,042 người trưởng thành ở Hoa Kỳ mới đây, thì 67% số người sử dụng mạng xã hội đã nhận được lời mời kết bạn từ những người họ không quen biết. Trước khi chấp nhận, hãy xem người đó và bạn có bạn bè chung trên Facebook không, sau đó kiểm soát với các bạn chung đó. Hãy truy cập hồ sơ (profile) của họ để xem họ đang liên kết với ai và họ đăng những gì. Nếu có điều gì đó làm bạn do dự, hãy từ chối ngay. Có nguy cơ là những người có mục đích xấu tìm cách trở thành friend của bạn để dụ bạn vào một vụ lừa đảo; hoặc có thể muốn khai thác danh sách bạn bè của bạn. Trên Facebook, sự an toàn của bạn cũng chính là sự an toàn của bạn bè bạn. Nếu bạn đồng ý và sau đó hối hận, bạn có thể hủy kết bạn (unfriend) với người đó. Hỏi:Tôi có thể bảo vệ quyền riêng tư của mình khi tham gia các nhóm Facebook không? Đáp: Có sự khác biệt giữa các nhóm công khai và riêng tư. Nếu bạn dự định chia sẻ nhiều nội dung trong một nhóm Facebook mới – ví dụ: hình em bé hoặc tin tức chi tiết về chuyến đi sắp tới của bạn – hãy đặt nhóm đó ở chế độ riêng tư. (Không có sự bảo đảm 100% nào về quyền riêng tư, bởi vì nếu ai đó chụp màn hình và đăng lại lên trương mục của họ thì nó sẽ bị công khai). Còn nếu bạn tham gia một nhóm hiện có thì sao? Cài đặt quyền riêng tư (privacy settings) sẽ quyết định những gì người khác biết được từ hồ sơ của bạn. Để xem các options (tùy chọn), hãy sử dụng Facebook Privacy Checkup (Kiểm soát quyền riêng tư của Facebook). Nhấp vào hình hồ sơ của bạn, sau đó nhấp vào “Settings & Privacy” (Cài đặt & Quyền riêng tư), rồi “Privacy Checkup” (Kiểm soát quyền riêng tư). Động tác này cung cấp cho bạn một số cách để khiến mọi thứ trở nên riêng tư hơn. Ví dụ: trong “Who can see what you share” (Ai có thể xem nội dung bạn chia sẻ), bạn có thể chọn đối tượng chỉ gồm bạn bè cho ngày sinh nhật, thành phố đang ở và bài đăng của mình. Và bạn có thể tạo hình đại diện kỹ thuật số (digital avatar) cho hình hồ sơ của mình thay vì tải hình thật lên. Hỏi: Làm sao để thấy ít quảng cáo hơn trên Facebook? Đáp: Nếu bạn đã xem quá nhiều quảng cáo trên Facebook hoặc Instagram về vitamin tổng hợp hoặc giày dép chẳng hạn, hãy nhấn vào ba dấu chấm ở phía trên bên phải và chọn “Hide ad – Ẩn quảng cáo”. Hoặc nhấp vào “Why am I seeing this ad? – Tại sao tôi nhìn thấy quảng cáo này?” để đưa ra một số tùy chọn, bao gồm “Hide all ads from this advertiser – Ẩn tất cả quảng cáo của nhà quảng cáo này”. Bạn đã xem một số phim về con mèo dễ thương và bây giờ hối hận vì your feed (nguồn cấp dữ liệu của bạn) tràn ngập chúng? Nhấn vào ba dấu chấm tương tự đó và chọn “Show less – Xuất hiện ít hơn” để cắt bớt. Để thực hiện các thay đổi rộng rãi, hãy đi tới Settings (Cài đặt) và nhấp vào “Accounts Center – Trung tâm trương mục”, sau đó nhấp vào “Ad preferences – Tùy chọn quảng cáo” và tab “Customize ads – Tùy chỉnh quảng cáo”. Ở đó, bạn có thể thấy tất cả các công ty đã gửi quảng cáo cho bạn và bạn có thể kiểm soát quyền truy cập của họ từng công ty một. Hoặc bạn có thể nhấp vào “Ad topics – Chủ đề quảng cáo” và yêu cầu “See less – Xem bớt” các chủ đề nào đó, chẳng hạn như quảng cáo chính trị hoặc quảng cáo về bất kỳ thứ gì từ rượu, cờ bạc đến nuôi dạy con cái. (Những hướng dẫn này dành cho bạn khi sử dụng máy tính; chúng hơi khác nếu bạn sử dụng điện thoại thông minh.) Nếu trương mục Facebook và Instagram của bạn được liên kết với nhau, tùy chọn của bạn sẽ được thay đổi trên cả hai nền tảng (platforms). Hỏi: Làm sao tránh những bài đăng gây khó chịu từ một trong những người bạn trực tuyến? Đáp: Bạn có thể yêu thích ai đó, nhưng không phải yêu luôn những lời lẽ chính trị mà người ấy đăng trên Facebook. Và bạn có một số lựa chọn kín đáo mà không gây rạn nứt tình bạn. Trước tiên, bạn có thể “unfollow – hủy theo dõi” một contact trên Facebook, điều đó có nghĩa là bạn sẽ không nhìn thấy bài đăng của họ, dù bạn vẫn được liên kết. Facebook cho phép bạn “snooze – ngủ ngắn” một người bạn, vì vậy bạn sẽ không nhìn thấy bài đăng của họ trong 30 ngày, đây có thể là thời gian “nghỉ ngơi” mà bạn cần. Và bạn có thể “block – chặn” ai đó, điều này ngăn họ xem bài đăng của bạn và bạn cũng không thể xem bài đăng của họ. Nên biết là Facebook sẽ không thông báo cho người khác rằng bạn đã thực hiện các bước đó. Hỏi: Mua hàng trên Facebook Marketplace có an toàn không? Đáp: Hãy vô cùng cẩn thận – Bạn đang mua hàng từ một cá nhân chứ không phải từ Facebook. Mark Zuckerberg rất ham kiếm tiền nên không hề tìm cách ngăn chặn các quảng cáo lừa đảo. Nhưng Facebook Marketplace có thể có những giá hời và nhiều người đã mua hàng mà không gặp vấn đề gì. Lời khuyên của chuyên viên: Trước tiên, hãy coi hồ sơ (profile) của người bán để xem lịch sử bán hàng và xếp hạng của họ - 1 (tệ nhất) đến 5 (tốt nhất) - từ những người đã mua hàng của họ. Chỉ liên lạc qua tin nhắn (messenger) để bạn có hồ sơ nếu cần báo cáo sự việc. Và hãy cảnh giác với những dấu hiệu nguy hiểm, chẳng hạn như người bán yêu cầu đặt cọc để giữ hàng, hoặc đe dọa hủy bỏ mức giá thỏa thuận nếu bạn không nhận hàng ngay. Nếu bạn dự định gặp một người để mua thứ gì đó, trước tiên hãy thỏa thuận về giá cả, rồi gặp nhau ở nơi công cộng và dẫn theo một người đi cùng bạn. Hỏi:Tôi có thể làm gì để tránh bị hack hoặc lừa đảo? Đáp: Hãy thiết lập một mật khẩu mạnh, độc đáo cho mọi trương mục trực tuyến, bao gồm trương mục email, trương mục với nhà bán lẻ, và tất nhiên là trương mục mạng xã hội. Sử dụng xác thực hai yếu tố (hoặc đa yếu tố – two-factor (or multifactor) authentication) – để thêm một lớp bảo vệ khác. Tiếp theo, hãy nhớ rằng bạn càng đưa ra nhiều tin tức trên mạng xã hội – chẳng hạn như tên và tuổi của con cháu bạn – thì những người muốn lừa đảo bạn càng có thể thu thập được nhiều tin tức hơn. Không bao giờ chia sẻ tin tức nhạy cảm như ngân hàng, địa chỉ hoặc số điện thoại của bạn. Và chỉ đăng những gì bạn thấy thoải mái muốn chia sẻ công khai, bất kể bạn sử dụng privacy settings – cài đặt quyền riêng tư ra sao. Nếu trương mục của bạn đã bị hack, bạn có thể bị khóa. Làm theo hướng dẫn khôi phục trương mục của nền tảng truyền thông xã hội; đối với Facebook, hãy truy cập facebook.com/hacked để bắt đầu. (Cơ hội khôi phục trương mục của bạn sẽ cao hơn nếu bạn tuân theo các biện pháp bảo mật). Sau khi khôi phục quyền kiểm soát, bạn cần thay đổi mật khẩu và xem lại tin tức khôi phục trương mục của mình, chẳng hạn như địa chỉ email. Kiểm soát những tin nhắn mà hacker đã gửi từ trương mục của bạn, hoặc những người bạn mới mà bạn không nhận ra. Cuối cùng, hãy thông báo cho bạn bè của bạn qua email hoặc bằng cách nhắn tin hoặc đăng bài. Hỏi:Tôi có thể bảo vệ quyền riêng tư của mình khi tham gia các nhóm Facebook không? Đáp: Có sự khác biệt giữa các nhóm công khai và riêng tư. Nếu bạn dự định chia sẻ nhiều nội dung trong một nhóm Facebook mới – ví dụ: hình em bé hoặc tin tức chi tiết về chuyến đi sắp tới của bạn – hãy đặt nhóm đó ở chế độ riêng tư. (Không có sự bảo đảm 100% nào về quyền riêng tư, bởi vì nếu ai đó chụp màn hình và đăng lại lên trương mục của họ thì nó sẽ bị công khai). Còn nếu bạn tham gia một nhóm hiện có thì sao? Cài đặt quyền riêng tư (privacy settings) của bạn quyết định những gì người khác sẽ biết được từ hồ sơ của bạn. Để xem các options – tùy chọn, hãy sử dụng Facebook Privacy Checkup – Kiểm soát quyền riêng tư của Facebook. (Nhấp vào hình hồ sơ của bạn, sau đó nhấp vào “Settings & Privacy – Cài đặt & Quyền riêng tư”, rồi “Privacy Checkup – Kiểm soát quyền riêng tư”). Động tác này sẽ cung cấp cho bạn một số cách để khiến mọi thứ trở nên riêng tư hơn. Ví dụ: trong “Who can see what you share – Ai có thể xem nội dung bạn chia sẻ”, bạn có thể chọn đối tượng chỉ gồm bạn bè cho ngày sinh, thành phố hiện tại và bài đăng của mình. Và bạn có thể tạo hình đại diện kỹ thuật số (digital avatar) cho hình hồ sơ của mình thay vì tải hình thật lên. Bạn có thể đăng bài ẩn danh trong nhóm Facebook nếu quản trị viên (administrators) cho phép, nhưng tên của bạn sẽ vẫn xuất hiện với quản trị viên và người kiểm duyệt (moderators). (theo Phượng Nghi)