Nhiều người quan tâm đến sức khỏe có khuynh hướng tránh dùng đường ngọt, vì họ tin rằng đường là “độc tố” gây ra nhiều bệnh phá hủy cơ thể. Thực tế, nếu bạn không dùng quá nhiều đường, nó sẽ không phải là “độc tố” như nhiều người tưởng.
Thành phần của đường
Glucose và fructose là hai thành phần chính của đường. Trong sinh học, glucoses, một đường đơn (đường đơn giản), là carbonhydrat cần thiết nhất. Nó là một chất trung gian trao đổi vật chất và là nguồn nhiên liệu cho tế bào. Và quan trọng nhất, nó đóng vai trò như một thức ăn của óc. Không có nó, các tế bào thần kinh và sứ giả hóa học hoạt động kém.
Fructose là một đường đơn đơn giản (đường trái cây) được tìm thấy chủ yếu trong thực vật và trái cây. Không giống glucose, fructose không có tác dụng gì đối với cơ thể và chỉ tế bào gan có thể phá vỡ nó. Tuy nhiên, quá trình phá vỡ này, giống như triglyceride và acid uric, không gây hại cho cơ thể.
Huyết mạch mang triglycerides (chất béo trung tính), một dạng chất béo (lipid). Một lượng cao chất béo trung tính trong cơ thể gây nguy cơ đối với sức khỏe tim mạch. Mặc khác, acid uric là một phế phẩm phụ có thể gây tổn thương vĩnh viễn xương, khớp và mô, gây ra bệnh về thận, tim và tiểu đường tuýp 2.
Glucose và fructose có thể nguy hiểm thế nào?
Để hiểu cách fructose có thể hủy hoại cơ thể như thế nào, hãy so sánh nó với cách gan phá vỡ glucose. Khi bạn tiêu thụ thực phẩm chứa glucose, các tế bào trong cơ thể bạn chuyển hóa nó 80%; 20% còn lại đi xuống gan. Glucose kích thích tụy tạng để tạo ra insulin, cho phép glucose xâm nhập vào tế bào gan. Nó thực hiện một loạt quá trình trước khi lưu trữ glucose như một glycogen - một nguồn dự trữ năng lượng của cơ thể.
Thức ăn thừa sau đó được chuyển hóa thành pyruvate, được đưa vào ty thể của tế bào gan và được đốt cháy để tạo ra năng lượng gọi là ATP. Pyruvate còn lại chuyển hóa thành citrate. Sau đó, một quá trình gọi là de novo lipogenesis chuyển đổi citrate thành VLDL, cuối cùng được chuyển đến mô mỡ. VLDL này là một nguyên nhân chính gây ra bệnh tim. Nhưng vì gan chỉ chuyển hóa 20% glucose, một lượng nhỏ VLDL được tạo ra không đủ nhiều để trở thành một vấn đề đối với cơ thể.
So sánh với glucose, gan xem fructose như một chất lạ vì cơ thể cho rằng nó không cần thiết. 100% fructose đi vào gan, được chuyển hóa thành pyruvate và đi vào ty thể. Vì đường fructose không được lưu trữ dưới dạng glycogen, nên ty thể trở nên quá sức.
Pyruvate được xử lý sẽ biến thành một loạt các citrat và tiếp theo được chuyển đổi thành VLDL. Nếu dùng thường xuyên, fructose làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tim và mỡ nội tạng. Citrates thoát ra khỏi tế bào như một acid béo tự do, dẫn tới kháng insulin ở bắp thịt.
Điều tồi tệ hơn là chất béo bị mắc kẹt trong ty thể làm tăng sự phát triển bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Nhiều tác dụng tiêu cực của fructose chỉ xuất hiện nếu bạn dùng nó dưới dạng đường được thêm vào. Khi bạn tiêu thụ fructose trong trái cây, ví dụ cam vào táo, tác dụng tiêu cực sẽ không xảy ra. Điều này là bởi vì trái cây có một lượng lớn chất xơ và mật độ calories thấp.
Fructose trong trái cây chỉ có thể gây hại đến cơ thể khi chúng ta ăn một lượng lớn bất thường trái cây. Thêm nữa, chất xơ trong trái cây giúp giảm bớt tỷ lệ hấp thụ ruột, điều này làm cho quá trình giải quyết đường có lợi cho gan.
Những nguồn đường có lợi cho cơ thể
Vậy đường có ích lợi gì đối với cơ thể? Đầu tiên, đường giúp bạn tràn đầy năng lượng. Glucose là nhiên liệu đối với cơ thể. Không có glucose, chúng ta sẽ không có được sức dẻo dai để làm việc. Vậy bạn có thể nhận glucose từ đâu? Chính là từ đường. Hơn nữa, đường cũng giúp tăng cường tâm trạng tốt vì nó khởi động trung tâm khoái cảm của óc và giải phóng một lượng lớn dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh cảm giác tích cực.
Đường dưới dạng thiên nhiên, chứa rất nhiều vitamin và khoáng chất. Khi bạn ăn đường thiên nhiên có trong trái cây, sản phẩm sữa,... bạn không chỉ hấp thụ đường vào trong cơ thể mà còn tiêu thụ một lượng chất chống oxy hóa, các khoáng chất, vitamins và hơn thế nữa. Bạn có thể ăn vô độ các loại đồ ngọt thiên nhiên mà không làm tăng lượng insulin không tốt cho sức khỏe.
Một nguồn đường thiên nhiên tốt là chocolate đen. Ăn chocolate đen cũng cung cấp cho cơ thể ca cao flavanols, có thể thúc đẩy tác dụng nhận thức. Một số nghiên cứu đã cho thấy ca cao flavanols có thể cải thiện khả năng nhớ ở những người bị suy giảm nhận thức.
Ở Nam Mỹ, đường thô khoáng chất hữu cơ auno đã được người dân sử dụng như một phương thuốc để chữa cảm lạnh.
Rất ít người nói cho bạn biết, để chữa cảm lạnh, bạn hãy thử uống một ly nước đường đã tinh chế. Có nghiên cứu cho thấy, đường có thể tác động tới phản ứng miễn dịch chống lại viêm nhiễm vi khuẩn, nhưng ở Nam Mỹ, đường thô được coi là một bài thuốc hiệu quả dành cho trẻ em khi chúng bị ốm.
Đường thô được làm từ sucrose, nhưng trong quá trình sản xuất không trải qua quá trình tinh chế hóa học hay xử lý khác thêm vào, cho nên nó không quá ngọt và còn giữ lại được nhiều giá trị dinh dưỡng của đường mía, như các vitamins và khoáng chất.
Rất nhiều cầu thủ uống nước đường thô trước trận đấu để có năng lượng ổn định, do nó không gây ra sự gia tăng đột ngột mức lượng đường trong máu như đường tinh luyện.
Đây là lý do tại sao các vận động viên người Nam Mỹ uống đường thô khoáng chất trước khi thi đấu, bởi vì năng lượng và dinh dưỡng giải phóng vào trong cơ thể một cách từ từ, cho phép cơ thể khỏe mạnh trong suốt trận đấu.