TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Ho do COVID-19 Hỏi: Trong thời COVID-19 này, làm sao biết được mình bị ho là do cảm, dị ứng, hay COVID-19, hay nguyên nhân gì khác. Nếu bị ho do COVID-19 thì chữa như thế nào? Khi nào cần vô nhà thương? Đáp: Khi chẩn đoán và trị bệnh, bác sĩ cần kết hợp nhiều yếu tố: Thăm: Thăm hỏi xem triệu chứng như thế nào, diễn biến ra sao. Khám: Quan sát bệnh nhân, đo nhiệt độ, nhịp thở, khám tai mũi họng, nghe phổi... Test: Thử máu, lấy mẩu test từ mũi, họng... Chụp hình: X ray, CAT scan... Chuẩn bị trước khi khai bệnh Khi bị ho, ta cần để ý các yếu tố sau, để khi khai bệnh với bác sĩ sẽ súc tích và giúp ích hơn trong việc góp phần vào việc chẩn đoán bệnh: Ho bao lâu? Bao nhiêu ngày, tuần, hay tháng? Có tiếp xúc với bệnh nhân COVID-19, lao, cúm, cảm... hay không? Tiếp xúc lúc nào? Có du lịch, đi đâu hay không? Lúc nào trong ngày ho nặng nhất: Tối, sáng, hay suốt ngày? Tiếng ho như thế nào: Nghe thấy khô, hay ướt như có đàm, như chó sủa (barking), lớn, nhỏ...? Có kèm theo triệu chứng khác như ói mửa, buồn nôn, chóng mặt, mất ngủ, khó thở, khạt ra máu, nghẹt mũi, hắt xì? Có tệ lắm không? Có ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày hay không? Liên tục, hay lúc có lúc không? Các triệu chứng Theo Trung Tâm Phòng Ngừa Dịch Bệnh Mỹ (CDC), bệnh nhân bị nhiễm COVID-19 có thể có nhiều triệu chứng khác nhau. Triệu chứng có thể xuất hiện 2-14 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng này có thể là: Sốt hay ớn lạnh. Ho: Đặc điểm thường gặp của ho do COVID-19 là ho khan, kéo dài, và bị hụt hơi sau khi ho. Hụt hơi hay khó thở. Uể oải, mệt mỏi, kiệt sức (fatigue). Đau rêm mình mẩy, bắp thịt. Nhức đầu. Thay đổi khứu giác (ngửi) hay vị giác (nếm, cảm giác cay, chua, ngọt, mặn...). Đau họng. Nghẹt mũi, chảy mũi. Buồn nôn, ói mửa. Tiêu chảy. Các triệu chứng này có thể nặng hay nhẹ. Nếu nặng như sốt cao, khó thở, mê man, quá kiệt sức, thì phải gọi 911 hoặc đi đến phòng cấp cứu càng sớm càng tốt. Vì không có triệu chứng nào đặc biệt cho COVID-19, nên để chẩn đoán xác định, cần phải có test. Một người đàn ông được yêu cầu ho vào cánh tay khi tham gia thí nghiệm COVID-19 tại Los Angeles, California. (Hình: Mario Tama/Getty Images) Test Bác sĩ có thể giới thiệu bệnh nhân đến các địa điểm test, hoặc ta có thể (thường là nên và phải lấy hẹn) đến thẳng các địa điểm đó. Để tìm nơi test, ta có thể Google “covid testing near me,” hay “covid testing in Orange County” (hay county khác). Hầu như tất cả các địa điểm này, cho đến nay (2 Tháng Bảy, 2020) đều không cần giấy giới thiệu của bác sĩ. Cần phải có một bài riêng về các test COVID-19, nhưng nói chung, một cách ngắn gọn, có hai nhóm test chính: Test tìm xem ta có kháng thể với COVID-19, tức là có tiếp xúc với COVID-19 hay chưa. Test tìm xem ta có đang bị nhiễm COVID-19 không. Nếu đang có triệu chứng, thì ta cần test này để biết chắc mình có đang nhiễm bệnh hay không Điều trị Hơn 80% các trường hợp bị COVID-19 là các trường hợp nhẹ và ta có thể tự chăm sóc cho mình ở nhà. Dù là có được test xác nhận là ta có bị COVID-19 hay không, ta cũng đều cần: Tự cô lập ở trong nhà, trừ trường hợp cần phải đi test hay khám bệnh. Cần phải gọi trước, để các trung tâm test hoặc phòng khám đó có hẹn cho mình, và có các biện pháp phòng lây lan cho người khác. (Hiện nay, theo khuyến cáo và sự cho phép của chính phủ, các phòng khám đều khám qua điện thoại có hình ảnh (facetime, google duo, viber...) trong đại đa số trường hợp, để hạn chế sự truyền nhiễm do sự tụ tập của bệnh nhân). Theo dõi cẩn thận các triệu chứng của mình. Nếu thấy triệu chứng trở nặng, thì gọi bác sĩ hoặc 911, hoặc phòng cấp cứu. (Hầu hết các phòng cấp cứu đều có test sàng lọc xem có bị COVID-19 không, và sẽ làm các test khác để xem bệnh nhân có bị nặng và cần nhập viện hay không). Nghỉ ngơi. Giữ sức đề kháng tốt bằng cách: Dùng nước đầy đủ: Tùy theo từng trường hợp, nhưng nói chung là khoảng 2 lít ở người trẻ, khỏe; hoặc sao cho nước tiểu vẫn trong, nhiều, không bị vàng khè. Nước uống, nước canh đều tính là “nước.” Ăn thức ăn dễ tiêu và đủ dinh dưỡng: Ăn nhiều bữa nhỏ, không cần sợ mỡ, đường, kiêng khem quá trong lúc bệnh. Cần ăn sao cho thấy ngon, giữ được sức. Chừng nào hết bệnh sẽ kiêng khem tiếp. Ngủ đầy đủ (khoảng 7 đến 9 tiếng đồng hồ mỗi ngày). Cần nhớ uống thuốc, kiểm soát tốt các bệnh nền (cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim, suyễn...). Tự cô lập trong một phòng riêng, tránh xa những khác trong nhà. Nếu được, thì dùng phòng vệ sinh riêng. Nếu cần tiếp xúc với người khác, cần đeo mặt nạ và giữ khoảng cách. Cười, bình tĩnh, lạc quan. Vì nếu hốt hoảng, tiêu cực, ta sẽ không thể làm tốt được các việc ăn, ngủ, uống nước, giữ bệnh nền ổn định, như vừa kể trên. Cần gọi 911 hoặc đến phòng cấp cứu ngay, nếu: Khó thở. Đau hay tức ngực liên tục. Trở nên mê man, lú lẫn. Li bì, không thức dậy được, hoặc không giữ được giữ được sự tỉnh táo. Tím tái môi, mặt... Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng