TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Sau đại dịch, Trung Cộng sẽ thay Mỹ lãnh đạo thế giới? Đầu năm nay, dịch cúm Vũ Hán bùng phát ở Trung Cộng rồi phát tán khắp thế giới. Trong những ngày đầu đại dịch, cả thế giới nhìn về Vũ Hán với lòng thương cảm và lo lắng. Cũng đã có người ví dịch cúm Vũ Hán với “thảm họa nguyên tử Chernobyl”, sẽ “bắt đầu chuỗi ngày sụp đổ” của đảng Cộng sản Trung Cộng và Hoa Kỳ sẽ có lợi thế trong cuộc cạnh tranh địa chính trị với đối thủ châu Á. Nhưng tình hình xoay chuyển nhanh chóng, Trung Cộng sớm thoát ra khỏi đại dịch còn châu Âu và Hoa Kỳ lại gánh chịu những hậu quả thảm khốc. Trung Cộng, từ vị trí một “kẻ tội đồ” đã tận dụng cơ hội để sắm vai “người hùng” cứu nhân độ thế. Và từ đó, có ý kiến cho rằng đại dịch Vũ Hán đang sắp xếp lại trật tự thế giới, và Trung Cộng sẽ là người chiến thắng. Đại dịch Vũ Hán, theo nhiều ý kiến từ Trung Cộng, không chỉ cho thấy tài năng quản trị của Đảng Cộng sản Trung Cộng mà còn chứng tỏ tính ưu việt của mô hình chính trị “xã hội chủ nghĩa” so với chế độ dân chủ tự do! Nên nhìn nhận vấn đề này như thế nào? Loạt bài sau đây sẽ trình bày các góc nhìn khác nhau của một số nhà nghiên cứu chính trị để bạn đọc xem xét. Nếu bạn đọc quan tâm tới đề tài này và có ý kiến thảo luận, xin vui lòng góp ý ở phần bình luận bên dưới. Bài 1: Trung Cộng sẽ giành được thế giới thời hậu coronavirus, Mỹ sẽ bị bỏ lại phía sau Tác Giả: Kishore Mahbubani Trong bài phân tích về thế giới thời kỳ hậu dịch cúm Vũ Hán đăng trên MarketWatch ngày 16-04, giáo sư Mahbubani nhận định: Để hiểu thế giới thời hậu dịch sắp tới, chúng ta cần nhớ một thống kê quan trọng về nhân lực: có 330 triệu người sống ở Mỹ; 1,4 tỷ người ở Trung Cộng và khoảng 6 tỷ người ở phần còn lại của thế giới. Sáu tỷ người này, rải rác ở 191 quốc gia, đã tự chuẩn bị cho cuộc cạnh tranh địa vị chính trị giữa Mỹ và Trung Cộng. Sự lựa chọn của họ sẽ quyết định ai là người chiến thắng. Với đa số người Mỹ, đây là sự lựa chọn quá dễ: nếu chọn giữa một nước Mỹ dân chủ, yêu tự do với một Trung Cộng cộng sản và đàn áp, thì sáu tỷ người đó sẽ chọn Mỹ. Thật vậy, Mỹ có nhiều cái hấp dẫn: các trường đại học lừng danh, kịch nghệ Broadway, phim ảnh Hollywood. Các siêu cường dù xuống dốc cũng vẫn giữ được các thành quả văn hóa của mình. Giới tinh hoa đang điều hành 191 quốc gia phần lớn đã được đào tạo tại các trường đại học phương Tây. Họ học được cách tính toán lạnh lùng, cân nhắc chi phí-ích lợi mà cả Mỹ và Trung Cộng đem lại cho họ. Tình cảm không có vai trò gì ở đây cả. Họ phải quyết định, Hoa Kỳ và Trung Cộng, nước nào sẽ giúp cải thiện cuộc sống của nhân dân họ. Châu Phi là một ví dụ. Các nhà lãnh đạo châu Phi nghiên cứu các câu chuyện thành công kinh tế của Đông Á và học tập. Thương mại chứ không phải viện trợ mới kích thích tăng trưởng kinh tế. Trung Cộng bây giờ là cường quốc thương mại số một, tổng khối lượng ngoại thương lên tới 4.430 tỷ Mỹ kim, so với 3.890 tỷ Mỹ kim của Hoa Kỳ. Để thúc đẩy thương mại trong lục địa châu Phi, cần có hạ tầng giao thông hạng nhất. Trung Cộng bây giờ là siêu cường về hạ tầng của thế giới, họ xây những bến cảng, đường sắt, đường bộ, nhà máy điện khắp châu Phi, như hải cảng khổng lồ Bagamoyo ở Tanzania, đường sắt Addis Ababa-Djibouti. Tổng thống Rwanda Paul Kagame nói: “Trung Cộng mang tới những gì mà châu Phi cần: vốn đầu tư và tiền bạc cho các chính phủ, các công ty.” Một dấu hiệu rõ ràng là khi Trung Cộng triệu tập hội nghị cấp cao Trung Cộng-Phi châu, tất cả các nhà lãnh đạo châu Phi đều có mặt. Có một niềm tin rộng rãi rằng Trung Cộng đang lôi kéo các nước nghèo vào bẫy nợ, nhưng quan điểm đó không đúng. Trong một báo cáo nghiên cứu năm 2019, giáo sư Deborah Brautigam của Đại học Johns Hopkins kết luận rằng phần lớn những quốc gia nghèo này đều tự nguyện ký tên vay nợ và có kinh nghiệm tích cực khi làm việc với Trung Cộng. “Bằng chứng cho tới nay, kể cả trường hợp Sri Lanka, cho thấy những lời báo động về việc các ngân hàng Trung Cộng tài trợ các dự án hạ tầng khắp Vành đai và Con đường (BRI) là nói quá”, bà Brautigam viết và thêm “... một số lượng lớn người dân có quan điểm tốt về Trung Cộng như là một hình mẫu về kinh tế, và coi Trung Cộng là một đối tác hấp dẫn trong công cuộc phát triển của họ. Ví dụ, năm 2104 có 65% người Kenya, 67% người Ghana và 85% người Nigeria – nước đông dân nhất châu Phi – có cái nhìn thiện cảm về Trung Cộng”. Tử vong vì coronavirus ở Italia cao nhất châu Âu! Italy là một dấu hiệu hàng đầu cho thấy thế giới đã đảo ngược như thế nào. Italia là thành viên nhóm G-7 nhưng nền kinh tế ốm yếu. Trung Cộng đứng ra cung cấp đầu tư cho Italia. Cựu bộ trưởng tài chánh và kinh tế Italia Giovanni Tria gọi đầu tư của Trung Cộng là “một vòng tròn đức hạnh, thỏa mãn và khuếch tán tăng trưởng”, là “một đoàn tàu mà Italia không để bị lỡ”. Bây giờ đại dịch Covid-19 đang thúc đẩy mạnh quan hệ Trung Cộng-Italia. Trong lúc các thành viên Liên minh châu Âu lúc đầu ngần ngại không hỗ trợ Italia thì Trung Cộng đáp ứng gần như ngay lập tức, gửi 31 tấn trang bị y tế hết sức cần thiết cho Italia, như máy thở, mặt nạ và quần áo bảo vệ. Trong những vụ thiên tai trước đây, như vụ sóng thần đêm trước lễ Giáng sinh ở Indonesia năm 2004, Hoa Kỳ là nước đầu tiên đem viện trợ đến, Trung Cộng giúp rất ít. Với đại dịch Covid-19, vai trò đã đảo ngược. Sáu tỷ người ngoài Trung Cộng và Mỹ đã thật sự kinh ngạc khi thấy sự trái ngược rõ ràng giữa phản ứng hiệu quả của Trung Cộng và phản ứng bất lực của Hoa Kỳ. Họ sẽ đồng ý với nhận định của Tổ chức Y tế thế giới: “Cách giải quyết táo bạo để kiềm chế sự phát tán nhanh của mầm bệnh hô hấp đã làm thay đổi đường đi của một đại dịch chết chóc và lan rộng nhanh chóng”. Cũng quan trọng như vậy, tờ Lancet, tạp chí y khoa hàng đầu của phương Tây, đã đăng một thư ngỏ của nhiều nhà y học và sức khỏe công cộng hàng đầu khen ngợi phản ứng của Trung Cộng, lưu ý những nỗ lực của “các nhà khoa học, chuyên viên y tế cộng đồng, y bác sĩ của Trung Cộng là rất đáng chú ý”. Nhưng tất cả những điều đó không có nghĩa là đại đa số các nước sẽ từ bỏ Hoa Kỳ và gia nhập phe Trung Cộng. Còn lâu. Phần lớn các quốc gia đều muốn duy trì quan hệ tốt với cả hai cường quốc, không muốn bị buộc phải chọn một. Nếu Trung Cộng cung cấp kỹ thuật viễn thông 5G tốt và rẻ của Huawei chẳng hạn thì đa số các nước (kể cả các đồng minh của Mỹ như Anh quốc, Đức và Pháp) đều muốn chọn kỹ thuật tốt nhất cho hạ tầng viễn thông của mình. Khi Hoa Kỳ áp đặt cấm vận lên nước nào mua đồ của Huawei thì xảy ra trục trặc với bạn bè. Tự do lựa chọn cái gì tốt nhất cho nước mình là một yêu cầu mà nhiều bạn bè của nước Mỹ đòi hỏi. Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ muốn tự do chọn hỏa tiễn S-400 của Nga; Indonesia muốn mua phi cơ chiến đấu Sukhoi; còn Anh, Pháp và Đức muốn tự do buôn bán với Iran thông qua Instex – một cơ chế thanh toán mà họ lập ra để dễ giao dịch với Iran. Hoa Kỳ vẫn có thể khôi phục ảnh hưởng rất lớn của họ trên thế giới. Vẫn còn rất nhiều thiện chí dành cho Hoa Kỳ, ở 10 quốc gia Đông Nam Á chẳng hạn. Thực tế hai trong số 10 quốc gia này, Thái Lan và Phi Luật Tân, là những đồng minh “kỹ thuật” của Hoa Kỳ. Nhưng chắc chắn rằng cả hai nước đó đều gần gũi với Trung Cộng hơn Hoa Kỳ. Cả 10 nước ASEAN đều buôn bán với Trung Cộng nhiều hơn với Hoa Kỳ, bù lại, đầu tư của Hoa Kỳ vào ASEAN thì lớn hơn; tổng đầu tư của Hoa Kỳ tại ASEAN là 328 tỷ Mỹ kim, nhiều hơn vốn đầu tư vào Ấn Độ, Trung Cộng, Nhật Bản và Nam Hàn cộng lại. Trong khi đó, đầu tư của Trung Cộng tại ASEAN chỉ vào khoảng 150 tỷ Mỹ kim. 10 quốc gia ASEAN, cũng như 181 quốc gia khác, không muốn vướng vào cuộc tranh chấp địa chính trị “được ăn cả, ngã về không” giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng. Điều rất hợp lý là họ muốn giữ cho mọi lựa chọn luôn mở. Nếu có một nền ngoại giao khéo léo, Hoa Kỳ có thể thắng cuộc chơi. Đáng buồn là, nghệ thuật ngoại giao đã bị mất ở thủ đô Washington D.C. Điều đó tạo ra khoảng trống khổng lồ mà Trung Cộng đang tận dụng tối đa trên con đường giành chiến thắng một thế giới thời hậu Covid-19. Hiếu Chân Nguồn: saigonnhonews.com còn tiếp

[Mây tím]

Đại dịch sẽ không biến Trung Cộng thành người lãnh đạo thế giới Tác Giả: Michael Green Và Evan S. Medeiros Trên tạp chí uy tín Foreign Affairs, đăng ngày 15-04, hai giáo sư Michael Green và Evan S. Medeiros, cho rằng sẽ chỉ có vài quốc gia nghe theo thông điệp hoặc đi theo mô hình của Bắc Kinh. Hai ông này không tin Bắc Kinh sẽ thành công trong nước cờ biến một đại dịch thảm khốc khởi nguồn từ Trung Cộng thành một bước tiến mới trong cuộc trỗi dậy của nước này cho dù Đảng Cộng sản Trung Cộng đang dốc toàn lực thúc đẩy “một chiến dịch tuyên truyền nặng tính lừa đảo và những hành động toàn cầu kém hiệu quả”. Trong khi đó, Hoa Kỳ, dù có những bước lạc lối ban đầu, vẫn biểu lộ là nước lãnh đạo thế giới – điều này không phụ thuộc vào một tổng thống mà vào sức mạnh tổng hợp những khả năng bền bỉ về vật chất và tính chính danh chính trị. Vì vậy, có rất ít dấu hiệu cho thấy đại dịch Vũ Hán sẽ tạo ra sức mạnh thay đổi nhanh chóng và vĩnh viễn trật tự thế giới theo hướng có lợi cho Trung Cộng. Biểu tình tại Sydney năm 2008, phản đối Trung cộng kiểm duyệt và giám sát người dùng internet ở Hoa lục Theo hai giáo sư, chiến dịch tuyên truyền tổng lực của Trung Cộng diễn ra ngoạn mục trong thời gian đầu, nhưng bây giờ lại tỏ ra quá vụng về và không hiệu quả. Câu chuyện về coronavirus mà Bắc Kinh đưa ra – từ phủ nhận virus có nguồn gốc tại Trung Cộng cho tới đổ vấy cho quân đội Mỹ đem virus tới Vũ Hán – đã không thuyết phục được ai bởi quá nhiều người biết dịch cúm phát xuất từ Vũ Hán, biết phản ứng ban đầu của Bắc Kinh là bưng bít tin tức, bịt miệng những bác sĩ lên tiếng báo động sự xuất hiện của một loại virus chết chóc. Khi được yêu cầu phải minh bạch, Trung Cộng phản ứng bằng cách trục xuất các nhà báo của The New York Times, The Washington Post và The Wall Street Journal – ba tổ chức truyền thông lớn của Mỹ và thế giới. Công luận thế giới lại càng hoài nghi số liệu thống kê về thương vong của đại dịch mà Trung Cộng công bố, theo đó số trường hợp nhiễm bệnh mới đã giảm xuống gần bằng không (0) từ ngày 19-03. Mới nhất, vào thứ Năm 16-04, Bắc Kinh lại đột ngột thay đổi số liệu về thương vong tại Vũ Hán, số người chết tăng thêm 1.290 người, đưa tổng số người chết vì dịch Covid-19 tại thành phố này lên 3.869 người, tăng 50% so với số công bố từ trước tới nay. Ngay cả nhiều người Trung Cộng cũng sợ rằng chính quyền trung ương ngừng công bố số người xét nghiệm dương tính với virus, giữ cho con số thương vong ở mức thấp, để biện minh cho câu chuyện rằng Bắc Kinh đã chiến thắng trong cuộc chiến chống coronavirus. Đây tất nhiên không phải là lần đầu tiên Trung Cộng che giấu những dữ kiện không có lợi cho sự cai trị của họ. Tất nhiên nỗ lực tuyên truyền của Trung Cộng cũng lọt tai một số nhà lãnh đạo thế giới từ lâu đã nhận viện trợ của Bắc Kinh và nghe theo câu chuyện chính trị phát ra từ Trung Nam Hải, chẳng hạn như các nhà lãnh đạo Cambodia, Iran, Pakistan và Serbia. Việc nghe theo Trung Cộng không hẳn do các nhà lãnh đạo này tin vào câu chuyện của Bắc Kinh, mà do quan hệ mật thiết với chế độ độc tài Trung Cộng giúp họ củng cố quyền lực ở trong nước. Trong lúc đó, phần lớn thế giới chống lại mưu toan của Trung Cộng viết lại câu chuyện toàn cầu về đại dịch cúm Vũ Hán. Đầu tuần này, Cao ủy về Đối ngoại của Liên minh châu Âu Joseph Borrell công khai chỉ trích “Trung Cộng đang hung hăng quảng bá cái thông điệp rằng, không giống như Hoa Kỳ, Trung Cộng là một đối tác đáng tin cậy và có trách nhiệm. Trong cuộc chiến tuyên truyền, chúng ta còn thấy họ nỗ lực bêu xấu người châu Âu cứ như tất cả chúng ta đều mang virus trong người”. Lãnh đạo các nước Brazil và Ấn Độ, trước áp lực của người dân trong nước, đã nhanh chóng chuyển sang phê phán Trung Cộng và từ chối viện trợ của nước này. Châu Phi đang sôi sục vì những câu chuyện kỳ thị chủng tộc chống người Phi châu sinh sống ở miền nam Trung Cộng. Còn ở các nước láng giềng châu Á, ngay từ khi trước khi bùng phát đại dịch, Trung Cộng đã mất lòng tin rất nhiều; một cuộc khảo sát dư luận ở sáu quốc gia châu Á do Trung tâm Pew Research thực hiện từ tháng Năm đến tháng Mười 2019, công bố kết quả hồi tháng 02-2020 ghi nhận tỷ lệ người dân có thiện cảm với Hoa Kỳ cao hơn nhiều lần so với Trung Cộng. Trung Cộng huênh hoang về cái gọi là tính ưu việt của chế độ chính trị chuyên chế của họ trong công cuộc đề phòng dịch Vũ Hán, họ thường so sánh với sự bất nhất và hậu quả thảm khốc ở Hoa Kỳ, nhưng họ lại không dám so với thành tích chống dịch của Đài Loan hoặc Nam Hàn – hai nền dân chủ non trẻ và tương đối nhỏ ngay bên cạnh họ. Bắc Kinh đã thất bại trong giai đoạn “sinh tử” ban đầu do thiếu minh bạch, nhưng Đài Loan và Nam Hàn đã thành công lớn, vượt mặt cả Trung Cộng lẫn Hoa Kỳ. Biện pháp xét nghiệm rộng rãi và theo dõi các mối tiếp xúc của Nam Hàn, những nỗ lực phát giác và kiềm chế virus ngay từ đầu của Đài Loan phản ảnh năng lực quản trị nhà nước của Taipei và Seoul, cho thấy họ đã học được những kinh nghiệm quý từ các trận dịch quá khứ mà không cần phải cưỡng bức người dân thực hiện những biện pháp chuyên chế khắc nghiệt như Trung Cộng. Năng lực của bộ máy cầm quyền chứ không phải chế độ chuyên chế mới bảo đảm thành công trong việc chống dịch Vũ Hán. Trong lĩnh vực kinh tế, Trung Cộng khó mà cất cánh từ điêu tàn như thời khủng hoảng tài chánh 2008-2009. Các nhà máy của Trung Cộng đang cố gắng mở cửa lại, nhưng nhu cầu tiêu thụ mới là vấn đề. Kinh tế Trung Cộng phụ thuộc nặng nề vào thị trường tiêu thụ của Hoa Kỳ và châu Âu; 12 quốc gia đang bị dịch tàn phá nặng nề nhất tiêu thụ tới 40% lượng hàng hóa xuất cảng của Trung Cộng, đồng thời là nguồn cung cấp linh kiện, phụ tùng để Trung Cộng lắp ráp. Khi Mỹ và châu Âu còn “đóng cửa” thì Trung Cộng không có cơ may phát triển. Vì lẽ đó, trong lúc Mỹ, châu Âu và Nhật Bản liên tục đưa ra những gói kích thích hàng ngàn tỷ Mỹ kim để hỗ trợ các công ty điêu đứng vì dịch bệnh thì Bắc Kinh vẫn im hơi lặng tiếng; họ chờ ngày thị trường tiêu thụ phục hồi trở lại. Vả lại, tung ra gói kích thích kinh tế lúc này không phải là lựa chọn tốt của Bắc Kinh vì núi nợ của các công ty và địa phương nước này đã cao chất ngất, có nguy cơ làm sụp đổ hệ thống tài chánh quốc gia. Nhìn về Hoa Kỳ, hai tác giả này cho rằng trong cuộc khủng hoảng hiện thời, Hoa Kỳ đang có một thất bại mang tính thảm họa, nước Mỹ sẽ phải trả giá đắt về sinh mạng và ảnh hưởng quốc tế. Nhưng ngay cả khi Mỹ có va vấp trong cuộc chống dịch hiện nay thì Trung Cộng cũng đang phải đương đầu với nhiều thách thức cả trong và ngoài bắt nguồn từ thể chế chính trị và kinh tế ở trong nước cũng như cách hành xử với các nước bên ngoài. Có rất ít bằng chứng cho thấy mô hình chuyên chế của Trung Cộng có sức hấp dẫn hơn chế độ dân chủ mà nhiều nước láng giềng của Trung Cộng đang theo đuổi. Mặc dù không có gì bảo đảm Trung Cộng sẽ giành được vị thế lãnh đạo toàn cầu, không có cuộc chuyển dịch quyền lực sang Trung Cộng, nhưng Hoa Kỳ vẫn đang chứng kiến cuộc khủng hoảng về lãnh đạo như các học giả Kurt M. Campbell và Rush Doshi lưu ý trong bài viết gần đây trên tạp chí Foreign Affairs. Trong cuộc chống dịch hiện nay, thế giới cần một hệ thống giám sát dịch bệnh toàn cầu, xét nghiệm phát giác bệnh và các phương thức đối phó về dược học. Hoa Kỳ phải tái lập sự lãnh đạo đầy đủ ở các lĩnh vực ấy. Cho đến nay ngôn từ hùng biện và chính sách ngoại giao của Trung Cộng đã tạo được một ít thành quả nhưng Hoa Kỳ và các đồng minh cần cảnh giác, nếu không Trung Cộng sẽ lấn tới, mở rộng vai trò của Bắc Kinh trong các vấn đề toàn cầu, các định chế quốc tế vào lúc mà Washington lùi lại để chăm lo công việc trong nước. Hiếu Chân (theo Foreign Affairs) Ông Michael Green là giáo sư khoa nghiên cứu châu Á thuộc trường Dịch vụ Đối ngoại của Đại học Georgetown, Phó chủ tịch cao cấp về châu Á của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (CSIS). Ông đã từng là Giám đốc Á châu vụ của Hội đồng An ninh quốc gia Hoa Kỳ năm 2004-2005. Ông Evan Medeiros là giáo sư cùng khoa với ông Green, từng là Giám đốc Á châu vụ của Hội đồng An ninh quốc gia năm 2013-2015.