Nhiều quốc gia trên thế giới cũng có hình thức quyền công dân theo các chương trình đầu tư, nhưng thường người nộp đơn phải trở thành thường trú nhân trước, và sau đó phải sau một số năm họ mới đủ điều kiện trở thành công dân.
Theo chương trình của Vanuatu, những người nộp đơn thành công có thể trở thành công dân trong vòng vài tháng và không có yêu cầu cư trú trong nước hoặc thậm chí không cần đặt chân lên đất Vanuatu.
Với giá khoảng $130,000 Mỹ kim cho một cá nhân, giá tăng dần lên đến $180,000 Mỹ kim cho một gia đình gồm hai vợ chồng và hai con dưới 18 tuổi. Phải chứng minh năng lực tài chánh tối thiểu $250,000 Mỹ kim. Đóng cửa với công dân Iran, Iraq, Syria, Bắc Hàn và Yemen.
Những người quan tâm nộp đơn thông qua các đại lý đã được Văn phòng và Ủy hội Quốc tịch chấp nhận. Các đại lý này cũng làm nhiệm vụ giám sát toàn bộ quá trình. Công việc sàng lọc lý lịch hình sự và tài chính của người nộp đơn do Đơn vị Tình báo Tài chính của Chính phủ thực hiện. Nếu đương đơn của họ thành công, đại lý bỏ túi khoảng một phần ba chi phí nộp hồ sơ.
Sau khi được chấp nhận quyền công dân, công dân mới có thể ghi tên để “lấy giải thưởng thực sự”, sổ thông hành Vanuatu.
Rõ ràng và đơn giản: Chính phủ Vanuatu bán passport để tăng doanh thu. Kể từ khi chương trình bán quốc tịch Vanuatu ra đời lần đầu vào năm 2014, đến nay đã được lặp đi lặp lại vài lần.
Một trong những mục đích là tích góp tiền để xây dựng lại đất nước sau khi cơn bão Pam tàn phá và hủy hoại gần hết đảo quốc này năm 2015.
Bất chấp làn sóng chỉ trích trong nước đang gia tăng, Chính phủ đương nhiệm chủ yếu vẫn kín tiếng, không tiết lộ con số passport đã bán ra và bao nhiêu tiền đã được huy động.
Vào tháng Sáu 2019, một Ủy ban Quốc hội có lần nói với báo chí địa phương rằng hơn 4,000 passport đã được bán ra theo chương trình này.
Báo Vanuatu Daily Post đã kiểm tra báo cáo tài chính của chính phủ và thấy rằng doanh số tăng vọt trong năm ngoái, với 1,800 passport được bán ra chỉ trong năm 2018.
Hầu hết người mua từ Trung Cộng đại lục, mặc dù về mặt giấy tờ văn bản, việc giữ song tịch là bất hợp pháp theo luật pháp Trung Cộng hiện tại.
Doanh số bán “hàng” đang bùng nổ trong những năm gần đây, cung cấp cho Chính phủ Vanuatu một nguồn doanh thu bất ngờ và khổng lồ.
Thử làm bài toán nhân, chương trình này đến nay đã đem về ngân sách chính phủ Vanuatu một số tiền khổng lồ tương đương $600 Mỹ kim.