TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Vài điều kỳ diệu về cơ thể người Trái tim nằm ở bên trái phải không? Hiểu lầm về trái tim con người thì khó mà mất đi được nhưng một đôi khi có một lý do giản dị cho sự hiện diện của nó. Hãy tưởng tượng một đường thẳng vẽ vào trung tâm của lồng ngực. Bình thường thì trái tim nằm hơi lệch sang phía trái của đường đó hơn là sang phía phải. Trong lồng ngực, trái tim nằm hơi xéo với phần nở rộng ở trên và phần hơi nhọn ở phía dưới bên trái. Nhịp tim đập thường thấy ở phía đầu tim vì thế có lẽ gây ra hiểu lầm về vị trí của trái tim. Và một điều nữa là tấm thiệp của St Valentine’s Day cho ta một ý niệm về hình dáng của trái tim. Thực vậy, trái tim nom hơi giống như một quả lê. Tại sao các vết bầm lại có mầu “đen hoặc xanh”? Khi những mao mạch bị vỡ, máu vào các mô bào và hồng huyết cầu sẽ vỡ. Huyết cầu tố là chất màu chính của hồng cầu sẽ chuyển sang màu xanh khi mất dưỡng khí. Các mô bào sẽ dùng dưỡng khí rất mau và chất này không được tái cung cấp sau khi các mạch máu đã bị đứt. Vết bầm sẽ xanh hơn nếu lớp tế bào nằm ở phía bên trên có mầu hồng. Nếu các hồng huyết cầu thoái hóa và được tái hấp thụ thì vết bầm mất đi thường thường là mười bốn ngày sau. Sự thoái hóa của huyết cầu tố đưa tới màu vàng nhạt của vết bầm. Vết màu này sẽ được các bạch huyết cầu làm tan đi. Trái tim có bao giờ biết mệt? Nhiều câu hỏi có thể trả lời có hoặc không là tùy theo chúng ta hiểu câu hỏi và cắt nghĩa sự việc. Nếu ta nói nó không bao giờ nghỉ thì cũng đúng và nếu ta trả lời nó nằm ì ra đó thì cũng đúng thôi. Nhiều nhà chuyên môn đã nhấn mạnh là trong trường hợp bình thường thì tim không bao giờ ngưng khi ta còn sống. Nó tiếp tục co vào và giãn ra và như vậy thì trái tim không bao giờ nghỉ. Nhưng lại cũng có nhiều nhà chuyên môn cho rằng phần giãn ra của chu kỳ là thời gian để trái tim nhận đủ máu. Tại sao căng thẳng ảnh hưởng tới tim? Trước một nguy hiểm, căng thẳng hoặc đối nghịch, chất adrenaline tràn ngập dòng máu, làm huyết áp lên cao, mạch máu thu hẹp lại và làm trái tim đập nhanh. Người máu nóng và côn trùng máu lạnh qua hình chụp hồng ngoại Liệu con người có thể trở thành máu lạnh không? Ðộc ác và hành động không giống người khác là lạnh lùng. Ðây là một từ ngữ rất sống động về phương diện tâm lý nhưng không hoàn toàn đúng vì không có một người còn sống nào lại có máu lạnh. Loài người thường có máu ấm và như vậy có nghĩa rằng hệ thống cung cấp hơi nóng nằm ở trong con người của họ. Các loại chim và động vật có vú khác cũng vậy nhưng tất cả các động vật khác mới thực là máu lạnh vì nhiệt độ cơ thể của chúng cũng bằng nhiệt độ ở xung quanh. Sự phân biệt này có một hậu quả rất thực tế. Các sinh vật có máu ấm có thể sinh hoạt một cách có hiệu quả tùy theo thời tiết trong khi đó thì sinh vật có máu lạnh như rắn, thạch sùng, côn trùng... sẽ không hoạt động nếu thời tiết không thích hợp. Bộ phận điều nhiệt nằm ở đâu trong con người? Mặc dù có sự thay đổi nhiệt độ ở bên ngoài nhưng hầu hết chúng ta có thể duy trì được thân nhiệt trung bình là 37°C. Ðiều này được thực hiện nhờ có bộ phận điều nhiệt nằm ở óc. Gần đáy của bộ óc có một bộ phận gọi là “hypothalamus”, có nhiệm vụ kiểm soát nhiệt độ đi qua nó và làm thay đổi đường kính của các mạch máu. Thí dụ nhiệt độ trong người lên cao quá mức bình thường khi trời nắng hoặc trong phòng quá nóng, mạch máu ở ngoài da sẽ sản xuất ra nhiều nhiệt. Trong trường hợp này, các mạch máu ở da sẽ mở rộng, máu đến đây nhiều và tiêu đi. Ngược lại, nhiệt độ trong cơ thể xuống thì dòng máu ở da sẽ co lại, giảm máu tới đây và giữ nhiệt năng cho cơ thể. Tại sao mũ lại quan trọng khi trời lạnh? Vào những ngày lạnh, hệ thống tuần hoàn đôi khi không cung cấp đủ máu cho chỗ ở xa như đầu ngón tay, ngón chân, mũi, tai cho nên các nơi này bị xanh nhợt. Cả đầu ngón tay và bộ óc rất cần nhiệt khi trời lạnh. Khi không đủ nóng thì hệ tuần hoàn thích nghi để cung cấp sức nóng cho bộ óc vì nó quan trọng hơn các bộ phận khác. Thành ra nếu không đội nón, một số lớn nhiệt sẽ mất đi qua phần đầu, Như vậy các cụ cao niên khuyên ta nên đội nón để ấm ngón chân là đúng. Bộ óc được ấm thì cơ thể của chúng ta mới chia sẻ hơi nóng cho các bộ phận khác như đầu ngón tay, ngón chân khỏi bị cóng giá. BS Nguyễn Ý Đức