TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Từ Cháy Da tới Giá Cóng Melanin bảo vệ làn da khỏi tia tử ngoại của mặt trời, melanin làm da có mầu đen 1. Tại sao ta bị Cháy Da? Trong những loại tia sáng của mặt trời là tia tử ngoại có làn sóng ngắn hơn ánh sáng. Tia tử ngoại có một số lợi điểm lên da cơ thể thí dụ như sản xuất sinh tố D. Nhưng nếu quá nhiều tia tử ngoại, da sẽ mau già, làm cho da bị cháy và đôi khi bị ung thư da. May mắn thay là da của con người đã được gắn sẵn một hệ thống bảo vệ chống lại các rủi ro này bằng chất melanin, làm da có mầu đen. Khi tia tử ngoại đi qua melanin, tia này sẽ được hấp thụ. 2. Tại sao da cháy có mầu đỏ và tróc ra trước khi rám nắng? Tia tử ngoại gây ra cháy nắng làm tổn thương lớp biểu bì và lớp này tiết ra một loại chất làm cho mạch máu nở to. Trong trường hợp trầm trọng, tế bào ở sâu cũng bị liên hệ tới và bóng nước thành hình. Sự tiêu hủy tế bào sẽ gây ra tróc da. Khi da bị tiêu hủy khá nhiều, cơ thể sẽ bắt đầu tu sửa tổn thương bằng cách tăng cường sản xuất tế bào mới. Vì sản xuất quá nhiều, chúng mọc đẩy lên phía trên và đưa tới tróc da. Và sự tổn thương cũng kích thích các tế bào sản xuất hắc tố nhanh hơn thường lệ, có nhiều chất mầu cho các tế bào mới khi chúng mọc ra ngoài da. Chất hắc tố quá nhiều làm mầu da nâu hơn. Mặc dù dung dịch nước thơm có thể lọc tia tử ngoại và bảo vệ khỏi bị cháy da nhưng điều quan hệ là nên giới hạn thời gian ở ngoài nắng và phơi nắng vào sáng sớm hoặc trễ hơn, lúc xế chiều. Vào lúc này, tia nắng không chiếu trực tiếp và đa số tia tử ngoại sẽ ít. Một điểm khác nữa là ta không bị cháy nắng mặc dù ta không ngồi dưới ánh nắng mặt trời. Tia tử ngoại có thể xuyên qua đám mây. Và chúng có thể là phản chiếu của biển và bãi cát và xâm nhập ta nếu ta tưởng rằng ta đã tự bảo vệ với những chiếc dù lớn ở bãi biển. 3. Có thể bị cháy da khi thời tiết lạnh không? Mùa hè không phải là mùa duy nhất gây ra cháy nắng. Quý vị có thể bị cháy nắng vào một ngày lạnh nhất của mùa đông cũng như ngày nóng nhất của mùa hè, cũng như dễ bị tổn thương ở đỉnh núi băng giá như ở ngoài bãi biển. Tại sao vậy? Bởi vì không có hơi nóng của mặt trời đã chiếu xuống nhưng là tia tử ngoại tỏa ra vào các mùa này. Và tuyết có thể phản chiếu những tia nóng và tăng sự nguy hiểm giống như từ cát. 4. Tại sao thời tiết lạnh có thể gây tổn thương cho lớp da? Để được khỏe thì da phải ẩm. Khi thời tiết lạnh, không khí khô có thể làm mất độ ẩm bảo vệ da, khiến da bị nứt, đóng vẩy và xù xì, đôi khi bị nứt nẻ. Nước nóng và xà phòng cũng có thể làm tổn thương da vào mùa lạnh. Xà phòng hủy chất béo và chất dầu của da. Để giảm tổn thương, hãy bớt tắm, và vào mùa lạnh, dùng nước ấm hơn nước nóng. Kem hoặc mỹ phẩm nước chứa chất dầu rất có ích để che trở da và tránh bị khô vì chúng không cho độ ẩm thường lệ của da bay hơi. 5. Tại sao giá cóng lại nguy hiểm? Khi da bị giá cóng tức là đóng băng và các mạch máu của các vùng này, nhất là ở đầu ngón tay, ngón chân, tai, má và các vùng khác của mặt bị hoàn toàn tê liệt. Gián đoạn máu lưu thông đe dọa đời sống của các mô bào liên hệ vì nếu sự lưu thông của máu không được tiếp tục ngay thì các mô bào sẽ bị tiêu diệt và cứng mà y học gọi là hoại thư. Sự nguy hiểm tăng lên khi cóng giá đôi khi không biết trước và tới khi biết thì đã quá trễ. Giá cóng xẩy ra rất âm thầm, đôi khi xuất hiện mà không báo trước. Trước hết, nạn nhân cảm thấy hơi đau và nhói trong da nhưng khi cóng giá đã xẩy ra thì tất cả các cảm giác đều mất. Sự trầm trọng của cóng giá tùy thuộc vào cả mức độ của lạnh và số thời gian mà nạn nhân tiếp xúc với độ lạnh. Trong trường hợp trung bình, chỉ biểu bì bị tổn thương; với độ lạnh hơn và lâu hơn, tổn thương xẩy ra tới chân bì và các tế bào ở dưới. Trong trường hợp trầm trọng hơn, cóng giá có thể thấy ở xương. Khi bệnh nặng hơn nữa thì cắt bỏ có thể là điều trị cuối cùng. Nhưng khi cóng giá nhẹ, có thể điều trị vừa phải. Hơi nước ẩm của tắm nước nóng 40 độ sẽ làm rã các mô bào đóng băng. Làm ấm lại nhanh hơn chậm là mục đích chính. Hãy thử nước với phần không đóng băng của cơ thể trước khi ngâm vào đó. Cọ sát da bị cóng giá với tuyết là một huyền thoại có hại. 6. Cấp cứu ban đầu của phỏng là gì? Hãy đừng mất công với bơ hoặc kem vì chúng không có công dụng gì. Nhưng hãy để nước lạnh xối lên phần bị phỏng hoặc quấn bằng một miếng vải sạch nhúng vào nước lạnh. Nếu bị phỏng một vùng khá lớn của cơ thể thì nên báo với giới chức y khoa. Dùng nước lạnh để chữa phỏng rất cần khi nguyên nhân là chất hóa học ăn mòn. Điều trị trị cấp cứu như vậy cần kéo dài từ 5 tới 15 phút trước khi chuyển cho bác sĩ. Nếu có thể, cất đồ trang sức ở nơi bị phỏng. Nơi da bị phỏng sẽ xưng lên và rất khó để cắt bỏ. Nói chung thì các nhà chuyên môn khuyên hãy áp dụng chăm sóc sơ khởi cho người bị phỏng. 7. Liệu da có thể nuôi trong ống nghiệm không? Ghép da tốt nhất cho người bị phỏng trầm trọng là da đó phải do chính họ cung cấp. Nhưng đôi khi không đủ da lành, các bác sĩ phải dùng da thay thế. Da heo giống như da người cho nên nó được dùng tạm thời để ghép và có nhiều ngân hàng da để tích trữ da từ các xác chết. Nhưng da heo chỉ là tạm thời vì cơ thể con người bác bỏ da heo vì da này thuộc sinh vật khác. Trong thời gian mấy năm về trước, các nhà tìm kiếm đã tìm ra một mảnh ghép cố định tốt hơn: một miếng da nhỏ của chính người bệnh được nuôi trong phòng thí nghiệm. Phương pháp này chỉ cần một miếng da nhỏ từ cơ thể nạn nhân. Miếng da này được làm nhỏ, hòa lẫn với các chất làm tế bào lớn lên và được để nuôi trong các ống nghiệm. Da sản xuất do cách này không có chân bì và các nhà nghiên cứu không biết chuyện đó có thực quan hệ không. Tuy nhiên, phương pháp mới này đã cứu nhiều trẻ em bị phỏng tới 97 phần trăm cơ thể. Và các bác sĩ đã cấy được khoảng 0, 84 thước vuông da cho mỗi bệnh nhân. Nguồn: bsnguyenyduc.com