"Panama papers"
(Văn Bổn sưu tầm)
Lộ mặt hàng loạt lãnh đạo thế giới tẩu tán tài sản
11, 5 triệu chứng từ thuế của công ty tư vấn luật Mossack Fonseca có trụ ở Panama mới đây đã bị rò rỉ, được gửi đăng trên báo Đức Süddeutsche Zeitung chia sẻ cho hàng trăm phóng viên thuộc Liên đoàn phóng viên điều tra quốc tế (ICIJ) ở các tờ báo khác nhau tại hàng chục quốc gia.
Truyền thông thế giới xem đây là một vụ rò rỉ tài liệu thuộc lĩnh vực chống trốn thuế lớn nhất lịch sử, gọi là Panama Papers. Tài liệu được thu thập trong khoảng thời gian từ những năm 1970 đến tận năm 2016, tổng dung lượng lên tới 2, 6 terabyte.
Panama Papers tiết lộ nhiều nhân vật tiếng tăm có các giao dịch trốn thuế hoặc đôi khi là rửa tiền với số lượng hàng chục triệu USD ở khắp nơi trên thế giới.
Theo tài liệu, có 12 nguyên thủ, cựu nguyên thủ các nước nằm trong số 140 chính trị gia có liên quan. Nổi bật trong số đó là một số thân tín của Tổng thống Nga Putin, anh rể của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, con gái cựu Thủ tướng Lý Bằng, cựu lãnh đạo Libya Gaddafi, cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak, Tổng thống Syria Assad, Thủ tướng Iceland... Ngoài ra, trong danh sách có cả danh thủ bóng đá Lionel Messi.
« Panama papers », vụ tai tiếng thế kỷ bắt đầu lan ra khắp thế giới. Hàng chục nguyên thủ quốc gia, con cháu, thân cận của họ, từ Tập Cận Bình đến Vladimir Putin, từ các ông hoàng dầu hỏa đến tổng thống một số quốc gia châu Phi nghèo đói, đã bị phát hiện là khách hàng của hệ thống trốn thuế lừa đảo này.
Từ chiều Chủ nhật 03/04/2016, hơn 100 cơ quan truyền thông quốc tế công bố danh sách tài sản hàng tỷ đô la cất giấu tại các thiên đường thuế, qua công ty bình phong đặt ở Panama, Trung Mỹ. Đây là vụ « lộ tẩy » kỷ lục trong lịch sử báo chí với 11, 5 triệu tài liệu, giờ được gọi là vụ « Panama papers », nhiều gấp 10 lần tai tiếng Offshore Leaks, công bố vào năm 2013.
Theo VOA, Hiệp hội Nhà báo Điều tra Quốc tế, liên minh với tờ báo Sueddeutsche Zeitung của Đức và hơn 100 hãng tin khác, cho biết trong một báo cáo hôm Chủ nhật rằng 11, 5 triệu tài liệu từ công ty luật Mossack Fonseca của Panama tiết lộ tài sản ở nước ngoài của 140 chính trị gia và quan chức công cử khắp thế giới, bao gồm 12 nhà lãnh đạo thế giới hiện tại và trước đây. Trong số đó có thủ tướng của Iceland và Pakistan, tổng thống của Ukraine và Argentina, và quốc vương Ả-rập Saudi.
Các tài liệu từ tổ hợp luật sư Panama Mossack Fonseca cho thấy, trong số những người tẩu tán tài sản có 140 nguyên thủ quốc gia hoặc lãnh đạo chính trị hàng đầu thế giới. Panama Mossack Fonseca, với mạng lưới 214.000 công ty bình phong, trải rộng ở 21 thiên đường trốn thuế, tuy không hẳn là trái phép nhưng công việc của họ là giấu tài sản tẩu tán cho khách hàng qua những tên vay mượn.
Vì thế mà « tiền sạch » trộn lẫn với « tiền bất chính », tiền trốn thuế pha với tài sản của xã hội đen, mãi dâm, ma túy, thu nhập của các ngôi sao thể thao, các nhà tài phiệt nằm chung với tiền tham ô của các vị tổng thống, chủ tịch nước, thủ tướng, hay thân nhân của những người này từ Âu sang Á, từ Trung Đông đến châu Mỹ la tinh.
Trong danh sách được công bố từ chiều Chủ nhật 03/04/2016 từ 107 toà soạn báo chí, truyền thanh truyền hình trên khắp địa cầu, người ta thấy có tên tuổi của thân nhân chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cựu thủ tướng Lý Bằng, con gái cố lãnh đạo Đặng Tiểu Bình, hai người đã ra lệnh cho quân đội đàn áp sinh viên và công nhân Trung Quốc ở Thiên An Môn, trong phong trào Mùa Xuân Bắc Kinh 1989. Con trai của thủ tướng Malaysia cũng ở trong danh sách này.
Sau khi Liên Đoàn Quốc Tế Các Nhà Báo Điều Tra (ICIJ) và hàng trăm cơ quan truyền thông trên thế giới tung ra các thông tin về những khối tài sản kếch xù được giấu tại các thiên đường thuế khóa, bởi các lãnh đạo chính trị, các nhân vật nổi tiếng và giàu có trong nhiều lĩnh vực, thậm chí cả những tổ chức tội phạm.
Trong số 140 chính khách nổi trội nhất, người ta thấy xuất hiện nhiều nhân vật thân tín của của tổng thống Vladimir Putin. Các tài liệu điều tra của các nhà báo còn cho thấy rõ tổng thống Nga và các bạn hữu của ông đã đưa một khối lượng tiền lớn ra nước ngoài như thế nào.
Thông tín viên RFI Veronika Dorman tại Matxcơva cho biết thêm thông tin vụ việc:
"Có thể ông Vladimir Putin dẫn đầu danh sách với khối tài sản 2 tỷ đô la, trong đó gần một nửa được cất giấu cẩn thận tại các thiên đường thuế ở Caribê. Cuộc điều tra tiết lộ là từ nhiều năm nay, với sự đồng lõa của những người thân cận của Putin, cùng nhiều thủ thuật khác nhau, hàng triệu đô la trong ngân quỹ Nhà nước đã được chuyển về các công ty bình phong đặt tại Panama.
Đó là các khoản tín dụng được các ngân hàng Nhà nước Nga cấp và chưa hề được hoàn trả, những khoản vay qua tay rồi biến mất tăm và nhiều vụ chuyển nhượng cổ phần không có thực.
Trung tâm của các thao tác tài chính đáng ngờ nằm tại ngân hàng Bank Rossiya, đóng trụ sở tại Saint- Pétersbourg, còn được coi như là « ngân hàng của bạn hữu » của Putin. Cổ đông chính của ngân hàng ông Iourri Kovaltchouk, là bạn và « chủ ngân hàng riêng » của tổng thống Nga.
Nhân vật bù nhìn là nghệ sĩ vĩ cầm Serguei Roldouguine, cũng là một người bạn thân nhất của Putin và là người đỡ đầu cho con gái của Putin. Chính ông này đứng tên đăng ký các công ty bình phong ở hải ngoại
Một tuần trước các tiết lộ này, Kremlin đã cảnh báo rằng sẽ có một một chiến dịch vu khống nhắm vào lãnh đạo Nga và người thân, nhằm gây mất ổn định chế độ. Tối Chủ nhật (03/04/2016), khi vụ « Panama paper » được tung lên trang nhất báo chí quốc tế, các cơ quan truyền thông Nga thân chính quyền hoàn toàn im hơi lặng tiếng.
"Panama papers": Thân nhân lãnh đạo cao cấp Trung Quốc bị điểm mặt
Vụ Panama papers phát giác hàng ngàn trường hợp tẩu tán tài sản qua các thiên đường thuế đang làm chấn động dư luận thế giới. Danh tính những người thân trong gia đình của các quan chức cao cấp Trung Quốc bị chỉ đích danh đã đứng tên nhiều công ty bình phong ở các thiên đường thuế để tẩu tán tài sản ra nước ngoài.
Có ít nhất 8 cái tên liên quan trực tiếp đến các nhân vật trong giới lãnh đạo chóp bu của đảng Cộng Sản Trung Quốc được nêu trong các tài liệu điều tra của vụ Panama papers.
Trong số nhiều người thân cận hoặc trong gia đình của các lãnh đạo cao cấp Trung Quốc, đáng chú ý là những cái tên liên quan đến chủ tịch Tập Cận Bình, tác giả của chiến dịch chống tham nhũng rộng lớn ở Trung Quốc.
Đó là Đặng Gia Quý, chống của chị gái ông Tập Cận Bình. Theo tiết lộ điều tra của các nhà báo, năm 2009, khi ông em vợ còn đang ủy viên thường trực Bộ Chính Trị, ông Đặng Gia Quý là cổ đông duy nhất của hai công ty đóng trên quần đảo Virgin của Anh Quốc, một thiên đường trốn thuế nổi tiếng.
Năm 2012, ngay sau khi lên nắm quyền lãnh đạo cao nhất Trung Quốc, ông Tập Cận Bình đã phát động một chiến dịch rầm rộ chống tham nhũng nhằm làm trong sạch nội bộ đảng, đồng thời cũng để củng cố vị thế quyền lực tuyệt đối của mình.
Nhưng thật trớ trêu, cũng trong năm đó, một điều tra của hãng tin Bloomberg News phát giác ra các khoản tiền đầu tư lên tới 365 triệu đô la của gia đình khi ông Tập còn là phó chủ tịch nước. Một phần của khối tài sản trên được đặt vào công ty của Đặng Gia Quý.
Một cái tên khác được nêu trong điều tra Panama papers là Lý Tiểu Lâm, con gái Lý Bằng, nguyên thủ tướng Trung Quốc (1987-1998). Cùng với chồng, Lý Tiểu Lâm quản lý một quỹ đầu tư tại Lechtenstein. Riêng bà Lý còn quản lý một công ty đăng ký tại quần đảo Vierges. Thời điểm đó bố bà vẫn còng đương nhiệm thủ tướng Trung Quốc.
Cháu gái của ông Giả Khánh Lâm, cựu ủy viên thường trực Bộ Chính Trị đảng Cộng Sản Trung Quốc, cũng một mình là chủ nhiều công ty bình phong ở hải ngoại với mục đích bí mật kiểm soát các hoạt động tài chính của các tập đoàn ở Trung Quốc.
Tài liệu « Panama papers » còn gián tiếp nhắc đến cái tên Bạc Hy Lai, quan chức chóp bu của đảng bị ngã ngựa khi nêu tên Pattrick Devillers. Vị kiến trúc sư người Pháp này từng có quan hệ mật thiết với « hoàng tử đỏ » họ Bạc. Ông này đã giúp vợ Bạc Hy Lai thông qua một công ty bình phong để chuyển tiền mua một biệt thự sang trọng tại Pháp. Thương vụ này được thực hiện bằng tiền của một doanh nhân giàu có Trung Quốc hối lộ cho gia đình Bạc Hy Lai.
Những tiết lộ mới này chỉ là phần bổ sung thêm cuộc điều tra, cũng do ICIJ tiến hành từ tháng Giêng năm 2014. Tài liệu trên đã cho biết gần 22 nghìn khách hàng giàu có gốc Trung Quốc lục địa hoặc Hồng Kông đã dính líu vào các hoạt động chuyển ngân mờ ám qua các công ty « bình phong ».
Trong danh sách vừa được ông bố còn xuất hiện nhiều triệu phú, tỷ phú trong giới doanh nhân Trung Quốc, ít nhiều có liên hệ với các cựu lãnh đạo chính trị từ Đặng Tiều Bình, chủ tịch, tổng bí thư Hồ Cẩm Đào hay thủ tướng Ôn Gia Bảo.
Người ta còn nhớ, năm 2012, nhật báo Mỹ New York Times đã cho công bố một tài liệu điều tra đánh giá tài sản của gia đình ông cựu thủ tướng Ôn Gia Bảo lên tới 2, 7 tỷ đô la. Ngay sau đó qua báo chí chính thống, Bắc Kinh đã lên tiếng phủ nhận gay gắt các thông tin của nhật báo Mỹ.
Ở Trung Quốc, tài sản của các lãnh đạo đất nước vẫn luôn là chuyện nhạy cảm và bị chính quyền kiểm duyệt nghiêm ngặt, để không làm ảnh hưởng đến hình ảnh của những vị quan chức vẫn được tô vẽ là công bộc của dân.
Chính vì thế không có gì ngạc nhiên khi thấy hôm nay báo chí Trung Quốc cũng ồn ào đưa tin các phát giác vụ Panama papers liên quan đến các nhân vật nước ngoài, thế nhưng họ lại tuyệt nhiên không đả động gì đến những danh tính người Trung Quốc nổi bật.
Trong khi địa chỉ trang mạng của ICIJ bị chặn tại Trung Quốc, chủ đề này cũng đang được giám sát rất chặt chẽ trên mạng xã hội nội địa Vi Bác (Weibo).
RFI/DV