TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[THANH BINH]

Úc: Mùa chim Ác Là tấn công người đi đường Mùa xuân ở Úc không chỉ có hoa nở mà còn là mùa chim ác là bay đến. Một số loài chim ác là có thể bảo vệ lãnh thổ của mình một cách quyết liệt. Các chuyên viên khuyên dân chúng Úc nên cảnh giác, giữ bình tĩnh và thậm chí cố gắng giành được lòng tin của các loài chim. Loài chim đen trắng mang tính biểu tượng này, có nguồn gốc từ Úc, nhìn chung là loài chim hót quyến rũ, nhưng trong mùa sinh sản, chúng trở thành những chiến binh bảo vệ tổ dữ dội, lao xuống bất kỳ mối đe dọa nào mà chúng cảm thấy - kể cả người qua đường không hề hay biết. Giáo sư Dieter Hochuli là nhà sinh thái học tại Đại học Sydney nói: “Chim ác thực sự đặc biệt trong các loài chim ở Úc. Chúng là một trong những loài chim được chúng ta yêu thích. Bạn biết đấy, bạn có thể nghĩ chúng là những kẻ ngốc vào thời điểm này trong năm vì có vẻ hơi đối đầu khi chúng lao xuống tấn công người đi đường. Đây là điều thông thường trên toàn cầu, nhưng chim ác là và việc chúng lao xuống người ở môi trường đô thị thực sự khác biệt. Đó là vì chúng ta chia sẻ thế giới của mình với chúng rất nhiều nên bây giờ bạn đã thấy những người đi xe đạp buộc dây cáp qua mũ bảo hiểm để cố gắng ngăn chim ác là, dán cặp mắt sau mũ bảo hiểm để cố gắng tránh bị chim tấn công. Thành thật mà nói, có lẽ đó là quyền được đi lại, chỉ cần đi bộ dưới những cây bạch đàn lớn, hoặc đi bộ quanh các khu rừng đô thị và những hàng cây trên phố nhưng chim thình lình lao bổ xuống tấn công.” Cú lao xuống của chim ác là có thể làm ta giật mình đến thương tích nghiêm trọng. Đôi khi nó khiến ta hốt hoãng và vấp ngã, gây ra tai nạn. Năm 2019, một người cao niên Úc tử nạn sau khi bị chim ác là tấn công, đã bỏ chạy và té ngã. Một trang web, Magpie Alert, đưa tin rằng tính đến thời điểm hiện nay, tại Úc đã có hơn 2.000 vụ chim lao xuống được ghi nhận và làm 264 người bị thương. Phó giáo sư Guy Castley, nhà sinh thái học tại Đại học Griffith cho biết mặc dù nguy cơ bị thương là có thật, nhưng ông cho biết chỉ có khoảng 10 đến 20% là như vậy. “Có rất nhiều loài chim ngoài kia đang sinh sản, nhưng chỉ khoảng 10, 15% chim ác là lao xuống tấn công. Vì vậy, trong một khoảng thời gian tương đối ngắn cho đến khi những con chim đó rời tổ, những con chim ác là trống đang bảo vệ những chú chim non đó sẽ lao xuống.” Và Giáo sư Hochuli cho biết chim ác là không tấn công tất cả mọi người vì đôi khi chúng chỉ chú ý đến một số người cụ thể. Sẽ không buồn cười nếu bạn là nạn nhân, nhưng thật kỳ lạ khi nhận ra những con chim này đã có một ngoại lệ, hoặc chúng nhớ lại một kinh nghiệm và một mối đe dọa tiềm tàng. Vì vậy, đừng quên, đó không nhất thiết là một mối đe dọa thực sự. Đó là một mối đe dọa mà chúng nhận thức có thể phải đối mặt khiến chúng phản ứng theo cách mà chúng cho là phù hợp. Chim ác là đực thường lao xuống trong khoảng sáu tuần vào tháng 9 và tháng 10, khi chúng có chim non trong tổ hoặc ngay sau khi con non bay khỏi tổ, đây là thời điểm chim non dễ bị động vật săn mồi tấn công nhất. Chim ác là có tính bảo vệ lãnh thổ và thường quay trở lại cùng một địa điểm để làm tổ mỗi năm, vì vậy hội đồng địa phương và các nhóm cộng đồng thường dựng biển báo và chia sẻ bản đồ về các khu vực chim ác là thường bay lượn, thường nằm ở các khu vực thành thị nơi chúng cùng chung sống với con người. Đối với chim ác là, bạn di chuyển càng nhanh thì mối đe dọa càng lớn, đó là lý do tại sao người đi xe đạp, người chạy bộ và người dắt chó thường là mục tiêu của chúng. Đối với những người mới đến Úc, hình ảnh người dân địa phương đội mũ bảo hiểm xe đạp được trang trí bằng dây cáp hoặc vẽ mắt sau mũ có thể có vẻ kỳ lạ nhưng tất cả đều nhằm mục đích tránh bị chim ác là tấn công. Phó giáo sư Guy Castley cho biết việc tránh chim ác là dễ hơn là ngăn chúng lao xuống để bảo vệ lãnh thổ. “Ở một mức độ nào đó, dây buộc có thể có tác dụng với mũ bảo hiểm, vì khi chim đến gần hơn, chúng sẽ thực sự đập vào những dây cáp nhô ra trên mũ bảo hiểm của bạn, và điều đó thực sự có thể ngăn chúng va vào bạn. Nhưng khi dán mắt dính sau mũ, bạn biết đấy, chim ác là khá thông minh chúng thực sự có thể nhận ra các đặc điểm trên khuôn mặt và những thứ khác. Vì vậy, cách tốt nhất để làm là cố gắng tránh nơi chim ác là làm tổ, và nhớ rằng chim ác là có khuynh hướng nhắm vào những người di chuyển nhanh.” Ông Castely cho biết mặc dù chim ác là có thể gây phiền toái, nhưng chúng cũng là một phần hấp dẫn của môi trường tự nhiên ở Úc. Hiểu biết về chim Ác Là Đã có nhiều báo động về chuyện chim Ác Là hay tấn công người tại Úc, đặc biệt vào mùa chim con nở. Nhiều trường hợp khách bộ hành hay đi xe đạp ngang một công viên, bị chim Ác Là tấn công gây thương tích. Hiểu biết về loại chim nầy là điều khá cần thiết trong mùa nầy tại Úc. Theo Wipipedia, chim Ác Là thuộc loài chim có kích cỡ vừa, đuôi dài, lông đen, riêng bụng và vai có lông trắng Về tên gọi, chim Ác Là magpie còn có tên là Bồ Các, Ác Xắc, Hỉ Thước, Ác Là châu Âu có tên khoa học - Pica pica- là một loài chim định cư trong khu vực châu Âu, phần lớn châu Á, tây bắc châu Phi. Nó là một trong vài loài chim trong họ Quạ - Corvidae - có tên gọi chung là Ác Là, còn tại Việt Nam chim nầy thuộc họ pica serica . Về hình dáng, chim Ác Là có chiều dài khoảng 40 đến 51 cm. Đầu, cổ và ngực màu đen bóng với ánh lục và tím kim loại, bụng và vai màu trắng, hai cánh màu đen nhưng óng ánh với màu xanh lục sẫm hay tía, các lông cánh có các tơ bên trong màu trắng, lộ rõ khi dang cánh ra. Đuôi xòe rộng dần màu đen, lốm đốm xanh lục và vàng hay các màu ngũ sắc khác, với chân và mỏ màu đen. Chim non trông tương tự như chim trưởng thành, nhưng không có độ bóng trên bộ lông màu đen than, Ác Là đực lớn hơn một chút so với Ác Là cái. Về phân loại, chúng có hình dạng khác biệt nhau chút ít và phân bổ từ các vùng khí hậu lạnh như Bắc Âu, Nga xuống đến các vùng ôn đới, Nga hay Trung Hoa. Chúng có mặt ở Phi Châu, Á Châu đặc biệt là có mặt tại Việt Nam từ lâu. Chim Ác Là có nhận ra con người không? Web site Magpie Alert cho biết, chim nhớ khuôn mặt của bạn. Mặc dù nhiều loài chim hoang dã đã được ghi nhận cả về mặt khoa học và giai thoại, khi chúng có thể nhận ra con người, nhưng một số loài chim được biết đến nhiều hơn về điều này. Đó là các loài Quạ, chim Ác Là, Bồ Câu, Họa Mi, Sáo, Cưởng, Khướu, Vẹt... là một số trường hợp nhận dạng khuôn mặt và được con người ghi chép rõ ràng nhất. Tuổi thọ của chim Ác Là bao nhiêu? Cũng theo trang mạng nói trên, Ác Là có thể sống đến khoảng 25 năm, mặc dù một số con được biết là sống tới 30 năm. Chim Ác Là con, thường có thể tự kiếm ăn khi được 6 tháng tuổi. Nếu chim con ở trong tổ quá lâu, bố mẹ sẽ đuổi chúng ra khỏi tổ để bắt đầu một gia đình mới. Nguy hiểm với chim Ác Là tại Úc. Vào mùa Xuân, khi chim con nở hoặc lúc chúng sắp trưởng thành, chim đực thường có những cú đột kích từ trên cao của chim có thể gây mù mắt hoặc chảy máu đầu, cho bất kỳ người nào đến gần tổ của chúng. Phần lớn các cuộc đột kích của chim Ác Là do chim đực nhằm tự vệ, khi chúng cho rằng một người qua đường xa lạ hoặc nguy hiểm tới quá gần tổ. Ở đất nước nổi tiếng với những loài động vật hoang dã nguy hiểm từ cá mập, sứa tới nhện và rắn, loài vật khiến người dân Úc sợ hãi nhất lại là loài chim màu trắng và đen, chỉ dài hơn 30 cm.