TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Phương pháp mới để ngăn ngừa mất thị lực do tuổi tác Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) và những yếu tố chính làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Khi xem xét các nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh thoái hóa điểm vàng do tuổi tác, vốn ảnh hưởng đến 20 triệu người dân Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu đã phát giác một loại protein có thể là chìa khóa để điều trị thành công căn bệnh này. Nghiên cứu trên Science Translational Medicine ngày 05/06 cho thấy bằng cách bổ sung protein IRAK-M, võng mạc sẽ được bảo vệ và có thể ngăn ngừa hoặc giảm tiến triển của bệnh. Tiến sĩ Andrew Dick, giáo sư nhãn khoa tại Đại học Bristol, Anh Quốc, cho biết lựa chọn điều trị mới này có thể ngăn chặn đáng kể tình trạng suy nhược về mắt. Đây cũng là nghiên cứu đầu tiên nhắm vào bệnh thoái hóa điểm vàng bằng cách phân tích các nghiên cứu về bộ gen và xác định các gen liên quan đến bệnh tật. Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) là bệnh ảnh hưởng đến thị lực trung tâm nhưng hiếm khi gây mù lòa. Đây là nguyên nhân phổ thông nhất gây mất thị lực nặng ở những người từ 50 tuổi trở lên. AMD có thể bắt đầu với tình trạng mờ mắt hoặc nhìn thấy một chấm đen dai dẳng và tiến triển đến mức mất thị lực trung tâm. Các yếu tố nguy cơ của bệnh bao gồm hút thuốc và huyết áp cao. AMD được cho là do nhiều yếu tố môi trường và lối sống gây ra, nhưng nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định. Hoàng điểm là khu vực trung tâm của võng mạc, mô thần kinh ở phía sau mắt truyền hình ảnh qua dây thần kinh thị giác đến óc. Hiện chưa có cách chữa trị AMD, nhưng có những phương pháp điều trị có thể ngăn ngừa hoặc giảm tiến triển của bệnh. Replenishing IRAK-M expression in retinal pigment epithelium attenuates outer retinal degeneration Phương pháp mới để ngăn ngừa bệnh về mắt Các nhà nghiên cứu phát giác việc tăng nồng độ protein trong võng mạc sẽ giúp chống lại sự thoái hóa này. Họ cho biết đã xác định được IRAK-M là protein quan trọng giúp chống lại mầm bệnh trong biểu mô sắc tố võng mạc (RPE), lớp tế bào bên dưới võng mạc giúp giữ cho võng mạc hoạt động bình thường. Họ phát giác rằng sự hiện diện của protein này giảm trong bệnh RPE khi tuổi tác ở người và chuột tăng lên và giảm nhiều hơn ở bệnh thoái hóa điểm vàng. Việc tăng các protein bảo vệ lớp RPE giúp chống lại các quá trình viêm xảy ra ở AMD, gợi ý phương pháp điều trị tiềm năng cho bệnh thoái hóa võng mạc. Tiến sĩ Trần Anh Khải, thành viên của nhóm nghiên cứu, cho biết trong tuyên bố, “Phương pháp tiếp cận mới của chúng tôi không chỉ giải quyết nhiều cơ chế liên quan đến việc điều trị AMD mà còn cung cấp chiến lược dựa trên bằng chứng và thuyết phục nhất hiện nay.” Vì tầm quan trọng của những phát giác về căn bệnh này, Tiến sĩ Trần đã đồng sáng lập Cirrus Therapeutics, là công ty dược phẩm, để phát triển các phương pháp điều trị liên quan đến các bệnh về mắt. Tiến sĩ Dick, giám đốc của Viện Nhãn khoa Đại học College London, cũng là người đồng sáng lập Cirrus Therapeutics. An illustration of vitronectin. Credit: Sanford Burnham Prebys/Francesca Marassi Protein liên quan đến thoái hóa điểm vàng Năm 2022, nghiên cứu của Viện Khám phá y khoa Sanford Burnham Prebys đã phát giác kết cấu của một loại protein trong máu có liên quan đến chứng thoái hóa điểm vàng và các bệnh do tuổi tác khác. Bà Francesca Marassi, giáo sư y khoa Prebys Medical và trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: “Các protein trong máu liên tục chịu áp lực và thay đổi do máu chảy khắp cơ thể theo nhiều con đường khác nhau. Ví dụ, máu chảy qua các mạch máu nhỏ ở mắt chậm hơn so với các động mạch lớn quanh tim. Protein trong máu cần có thể đáp ứng với những thay đổi này và nghiên cứu giúp chúng ta biết cách các protein thích nghi với môi trường, điều này rất quan trọng để nhắm mục tiêu vào protein cho những phương pháp điều trị mới trong tương lai.” Các nhà nghiên cứu tập trung vào vitronectin, chất lưu hành với nồng độ cao trong máu, cùng với hàng trăm protein khác. Họ phát giác rằng vitronectin là “yếu tố chính gây ra nhiều bệnh liên quan đến tuổi tác,” đặc biệt là bệnh thoái hóa điểm vàng. Vitronectin cũng được tìm thấy trong cholesterol. Bà Marassi nói: “Protein này là mục tiêu quan trọng của bệnh thoái hóa điểm vàng vì chúng tích tụ ở phía sau mắt, gây suy giảm thị lực. Các chất lắng đọng tương tự cũng xuất hiện trong óc ở bệnh Alzheimer và trong động mạch ở chứng xơ vữa động mạch. Chúng tôi muốn hiểu lý do tại sao điều này xảy ra và tận dụng kiến thức này để phát triển các phương pháp điều trị mới.” Các nhà nghiên cứu phát giác rằng protein thay đổi hình dạng và kết cấu khi di chuyển qua mạch máu với nhiệt độ và áp suất khác nhau. Những thay đổi này khiến protein liên kết với các ion calcium, dẫn đến hình thành mảng bám vôi hóa. Các nhà nghiên cứu cho biết những chất lắng đọng này có liên quan đến tình trạng thoái hóa điểm vàng và các bệnh khác. Bà Marassi nói: “Đó là sự sắp xếp lại kết cấu phân tử rất tinh vi, nhưng có tác động lớn đến cách thức hoạt động của protein. Chúng ta càng tìm hiểu nhiều về protein ở cấp độ kết cấu và cơ học thì càng có cơ hội nhắm mục tiêu thành công vào protein trong phương pháp điều trị.” Bà bày tỏ hy vọng rằng phát giác này sẽ đưa đến sự phát triển các phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng vì điều này sẽ giúp ngành kỹ thuật sinh học tạo ra các kháng thể ngăn chặn protein liên kết với calcium. Bà Marassi nói thêm: “Sẽ mất một thời gian để chuyển đổi thành phương pháp điều trị lâm sàng, nhưng chúng tôi hy vọng sẽ có một phương pháp điều trị tiềm năng bằng kháng thể trong vài năm tới. Và vì loại protein này tồn tại rất nhiều trong máu nên có thể sẽ còn những ứng dụng thú vị khác cho kiến thức mới này mà chúng ta thậm chí vẫn chưa biết đến.” (theo Huey Freeman) Ngọc Thuần biên dịch