TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Ích lợi sức khỏe của mè đen Nhân gian có câu: “Một đống thuốc bổ không bằng một nắm hạt mè”. Sự bảo vệ sức khỏe và bổ sung dinh dưỡng của mè đen được đánh giá là vượt trội. Tuy nhiên, mè đen có xứng với những “danh hiệu” mà người ta gán ghép cho nó hay không? Thực tế, còn có rất nhiều câu nói khác liên quan đến ích lợi của mè đen, chẳng hạn như: “Mè đen có thể bổ sung calcium, hàm lượng calcium cao hơn cả sữa”; “Mè đen có chứa chất anthocyanins, không chỉ chống ung thư mà còn ngăn ngừa lão hóa”; “Mè đen chữa được bệnh rụng tóc”... Tuy nhiên, ngoài mè đen, chúng ta còn có mè trắng, vậy loại nào có giá trị dinh dưỡng cao hơn và nên sử dụng ra sao để đạt hiệu quả tốt nhất? Hạt mè có thể chống ung thư không? Cuốn “Thần Nông bản thảo kinh” chép rằng: “Mè đen bổ ngũ tạng, bổ sung năng lượng, phát triển bắp thịt, bổ óc”. Thật vậy, mè đen rất giàu dinh dưỡng với protein, khoáng chất, acid linoleic, vitamin, chất xơ, sesamin, sesamol và các chất dinh dưỡng khác. Đặc biệt là calcium, phải nói rằng, hàm lượng calcium trong mè đen thực sự rất cao. So sánh cho thấy, hàm lượng calcium trong mè đen cao gấp 7-8 lần so với sữa (mè đen: 780 mg/100g và sữa nguyên chất: 107 mg/100g). Nói một cách logic, nó có thể hỗ trợ bổ sung calcium. Tuy nhiên, functional food không chỉ nên quan tâm đến hàm lượng calcium mà còn phải quan tâm đến tốc độ tiêu thụ và hấp thụ của thực phẩm. Giả sử, lấy 400g sữa nguyên chất (tương đương với 400mg calcium) chuyển đổi thành mè đen, tức bạn phải ăn khoảng 50g hạt mè. Tuy nhiên, hàm lượng dầu trong mè đen rất cao, ăn quá nhiều dầu sẽ không tốt cho sức khỏe. Vậy có đáng tin cậy khi nói rằng mè đen có thể chống ung thư và ngăn ngừa lão hóa? Sở dĩ nói rằng mè đen có thể chống lão hóa và ung thư là do chất anthocyanin trong nó có tác dụng ngăn cản tế bào ung thư. Nhưng cần nhấn mạnh rằng, những thí nghiệm “chống ung thư” này không tương đương với thí nghiệm trên người, nên tạm thời chưa thể kết luận tác dụng chống ung thư của mè đen. Tóm lại, đối với công hiệu của loại hạt này, chúng ta vẫn phải nhìn nhận một cách lý trí. Mè đen có thể làm đen tóc không? Sự làm đen tóc của mè đen được cho là nhờ màu đen của loại hạt này. Tuy nhiên, câu trả lời hoàn toàn ngược lại. Mặc dù cả hai đều đen, nhưng chúng đều khác nhau về bản chất. Ví dụ, mè có màu đen là do nó chứa các flavonoid tương tự như anthocyanins. Màu đen của tóc là một loại melanin được tổng hợp bởi các tế bào hắc tố. Có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự tổng hợp của nó; chẳng hạn như di truyền, tuổi tác, bệnh tật, dinh dưỡng, căng thẳng tinh thần, v.v. Những yếu tố nói trên có thể dẫn đến giảm hoặc biến mất các hạt melanin trong nang tóc, khiến chúng không thể vận chuyển vào chân tóc một cách bình thường. Đó là lý do tại sao tóc chuyển sang màu trắng. Vì vậy, màu đen của hạt mè hiển nhiên không thể “truyền” vào tóc, nên đương nhiên không thể có tác dụng làm đen tóc. Tuy rằng chưa thể chứng minh sự chống ung thư và làm đen tóc, nhưng mè đen cũng có rất nhiều ích lợi như: Giữ ẩm cho ruột, chống táo bón Mè đen rất giàu cellulose và dầu, có thể thúc đẩy tốc độ nhu động ruột và bôi trơn ruột, từ đó hỗ trợ quá trình đại tiện và ngăn ngừa táo bón. Giúp làm đẹp da Mè đen chứa rất nhiều chất chống oxy hóa như vitamin E và xylan, có thể giúp chống lại tình trạng khô da và nếp nhăn. Ngoài ra, nó còn chứa acid linoleic, là một loại acid béo không thể thiếu đối với cơ thể con người. Một khi thiếu hụt, tình trạng da cũng bị ảnh hưởng, trở nên khô ráp. Nói chung, công dụng của mè đen tương đối giới hạn, nhưng nắm được một số tác dụng mà loại hạt này có thể mang lại sẽ giúp bạn biết cách chăm sóc cơ thể của mình tốt hơn. Mè đen với mè trắng, cái nào tốt hơn? Cả mè đen và mè trắng đều được sử dụng rộng rãi trong đời sống, danh y Lý Thời Trân đã từng nói: “Mè trắng dùng để chiết xuất dầu là tốt nhất, còn mè đen dùng để ăn sẽ tốt hơn”. Điều này có nghĩa là hạt mè đen và mè trắng đều có những ưu điểm riêng. Xét về tác dụng giữ gìn sức khỏe thì mè đen tốt hơn, còn dùng để ép lấy dầu thì mè trắng sẽ tốt hơn. Vậy sự khác biệt giữa hai loại này là gì? Dinh dưỡng: Về hàm lượng protein, vitamin E, calcium... thì mè đen cao hơn mè trắng một chút; Mùi vị: Mè trắng giòn hơn mè đen; Công dụng: Từ góc độ bổ dưỡng và mục đích chữa bệnh thì mè đen tốt hơn. Thực tế, sự khác biệt giữa hai hạt này không lớn, mỗi loại đều có đặc điểm riêng, bạn có thể lựa chọn tùy theo nhu cầu của mình. Ăn mè như thế nào để tốt cho sức khỏe? 1. Nghiền và chiên để có dinh dưỡng tốt hơn Hạt mè chứa nhiều dinh dưỡng, tất cả đều được bọc trong lớp màng cứng bên ngoài, nên chỉ sau khi nghiền nhỏ và chiên trước khi ăn thì chất dinh dưỡng mới có thể tiết ra nhiều hơn, có lợi cho cơ thể hấp thụ. 2. Kiểm soát lượng tiêu thụ Mè tuy tốt nhưng lại chứa nhiều chất béo và không dễ tiêu nên bạn không được ăn quá nhiều, tốt nhất nên ăn kèm với các nguyên liệu khác, thường thì 10-15g mỗi ngày là cùng. 3. Những người nên ăn mè ít hơn Hạt mè tuy tốt nhưng không phải ai cũng thích hợp; chẳng hạn những người béo phì hay thừa cân, dễ sinh sỏi, viêm ruột mãn tính và tiêu chảy... nhằm tránh làm bệnh nặng thêm. Bảo Vy