TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Thuốc lá điện tử Để giải quyết nạn hút thuốc lá, người Mỹ áp dụng hai biện pháp: một là cấm hút tại những nơi công cộng, và hai là đánh thuế nặng khiến giá thuốc trở thành quá mắc, người nghiện thuốc phải bỏ bớt. Hai biện pháp đó đem lại kết quả rất tốt, giúp người không hút thuốc khỏi khó chịu vì khói thuốc, và giúp người ghiền thuốc bỏ bớt, không hút nhiều nữa. Tuy nhiên, chính sách giảm hút thuốc cũng tạo ra một tác dụng phụ - trầm trọng đến mức có thể gọi là một hậu quả. Nói theo ngôn ngữ bình dân VN là “chạy mồ, mắc mả”, mồ là cigarette và mả là E cigarette - electronic cigarette - thuốc lá điện tử. E-cigarettes nói là để giúp người nghiện thuốc lá bỏ không hút thuốc lá nữa; nhưng, trong lúc người lớn bỏ cigarette, thì giới trẻ lại trở thành nghiện nicotine chứa trong E-cigarettes, thì E-cigarette có thật lợi ích không? vì trong E cigarette cũng có rất nhiều nicotine - thứ mùi, vị tạo thói quen nghiện ngập. Người hút E-cigarette không đốt lá của cây thuốc sấy khô có chứa nicotine, mà chỉ đốt chất nicotine lỏng - vaporizer liquid nicotine - cũng là nicotine, và cũng có tác dụng gây nghiện ngập. Matt Murphy mệnh danh điếu thuốc điện tử là ngón tay thứ 11 của cơ thể cậu (source: nytimes) Ký giả Jan Hoffman viết bài báo này, nghiên cứu trường hợp của cậu Matt Murphy, cư dân thị xã Reading, tiểu bang Massachusetts; cậu nghiện E cigarette đến mức cậu mệnh danh điếu thuốc điện tử - electronic cigarette - là ngón tay thứ 11 - một thành phần cơ thể cậu. Cậu Murphy kể lại là cậu làm quen với điếu thuốc Juul đầu tiên nhân một bữa tiệc vui với bạn học năm 2016, năm cậu học trung học. Gần hai chục thiếu niên gặp nhau, vui vẻ, ăn uống tại nhà một cậu học trò trong nhóm; họ uống vodka, và dùng vị ngọt của Diet Coke để chiêu chất men cho bớt nồng. Không cậu nào hút thuốc, và dĩ nhiên không cậu nào nghiện thuốc lá; không nghiện nhưng họ vẫn hút thử E-cigarette - thứ thuốc cai nghiện. Điếu thuốc trông nhỏ bé, vô hại; một cậu bạn bảo Murphy, “Hít thử coi, vô hại mà.” Murphy, năm đó 17, hít thử, và thấy quả là vô hại; cậu chỉ thấy miệng hơi the mùi bạc hà, với vị là lạ của nicotine, làm cậu nghe lâng lâng. Hai năm sau, nhắc lại chuyện cũ Murphy nói, “Tôi thấy thinh thích.” Thích đến mức ngày hôm sau cậu xin hít thử một hơi nữa của điếu E-cigarette Juul của cậu bạn. Cái thích thú đó tiếp tục thêm một ngày nữa, rồi lại thêm một ngày nữa, cho đến ngày Murphy ý thức được là cậu không bỏ E-cigarette được nữa - cậu đã ghiền Juul, loại thuốc được chế ra để giúp người nghiện cigarette bỏ hút. Bè bạn chế nhạo, Murphy cũng không bỏ hút, và cuối cùng mẹ cậu phát khóc xin con đừng tiếp tục thói quen nguy hiểm đó. Câu hỏi thiếu niên mới lớn, “ghiền thuốc E-cigarette có là dấu hiệu phải chống E-cigarette hay không?” đang được nêu lên. Vấn đề trở thành phức tạp vì Juul được một số người ghiền thuốc lá ca ngợi là đã giúp họ cai thuốc, trong lúc Juul tạo nghiện ngập nicotine cho những người mới tập hút. Nha Quản Trị Thực Phẩm và Dược Phẩm (Food and Drug Administration - FDA) tìm một lối thoát nhỏ len xuyên giữa cái lợi và cái hại này: giới hạn việc bán E-cigarette tại những tiệm mà các thiếu niên dưới 18 tuổi không được phép vào mua hàng. Juul là hãng thuốc sản xuất lớn nhất trên thị trường E-cigarette (khoảng 70%), nên bị Nha Quản Trị Thực Phẩm và Dược Phẩm quan tâm theo dõi nhất. Nhiều tiệm tạp hóa xác nhận đôi khi họ bị hàng “tiểu đội” thiếu niên ùa vào mua thuốc ngừa thuốc lá Juul; chính phủ ước lượng tổng số đạo quân vị thành niên - khách hàng của E-cigarette lên đến 3.6 triệu cô, cậu. FDA dự trù sẽ mở một buổi hội thảo công cộng (public hearing) để giải quyết nạn thiếu niên ghiền nicotine. Hãng Juul Labs nói họ sẵn sàng ngưng quảng cáo và sẵn sàng giảm sản xuất nhiều mặt hàng dễ gây nghiện ngập. Một nạn nhân của E-cigarette (source: nytimes) Mỗi gói Juul chứa đựng một lượng nicotine bằng với số lượng nicotine của mỗi gói thuốc hút, do đó người muốn cai thuốc vẫn không thiếu nicotine, mà lại tránh được lượng khói carcinogenic smoke do lá thuốc bị đốt tạo ra. Nhưng chỉ riêng chất nicotine thôi cũng vẫn có hại. Chuyên viên nghiên cứu về tai hại của thuốc hút tại trường thuốc Stony Brook University School of Medicine - bác sĩ Rachel Boykan - nhận xét, “Nicotine ngăn trở vòng tuần hoàn tri thức nối liền hai tiềm năng để ý và nhận xét. Một nguy hiểm khác của E-cigarette là nó tạo đầu cầu đưa giới thiếu niên vào con đường nghiện hút thuốc.” Dự án hợp tác giữa hai phòng nghiên cứu Tobacco Center of Regulatory Science của hai trường đại học Duke và Yale Universities còn phổ biến bản tường trình chung của họ, khuyến cáo những tác dụng tai hại của E-cigarette tạo khó thở và thương tổn phổi. Giới giáo học tại các trường trung học - cả đệ nhất lẫn đệ nhị cấp - được khuyến cáo đừng để học sinh thiếu niên của họ hút thử E-cigarette. Cậu thiếu niên Matt tâm sự với anh ký giả Jan Hoffman là mùa hè năm ngoái cậu theo gia đình đi nghỉ hè trên bờ biển Thái Bình, và chợt nhận ra là cậu thèm hút. Vào mạng, cậu tìm một tiệm có bán Juul, cậu gọi một chiếc Uber để đi tìm mua thuốc. Vừa tiền xe, và tiền mua E-cigarette cậu tiêu gần trăm bạc. Cậu ước tính nếu không bỏ được E-cigarette cậu sẽ phải tiêu đến $40 mỗi tuần để thỏa mãn những cơn thèm nicotine. Matt quyết định bỏ E-cigarette vì $40 đồng thuốc hút sẽ tạo thâm thủng trầm trọng trong quỹ “tiền túi” của cậu học sinh năm chót cấp trung học. Chính quyền có bổn phận “cấp cứu” Matt và hàng triệu thiếu niên đang bị cả cigarette lẫn E-cigarette tấn công; đừng để E-cigarette - thuốc trị liệu của người lớn đầu độc thế hệ sau. NGUYỄN ĐẠT THỊNH