TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Diem Khanh]

NGƯỜI ĐẸP THIẾU MAY MẮN
                          MINH HIỀN

          Năm đó, ông Minh theo song thân về Sở Muối Thương Diêm- Cà Ná sống với Bà Ngoại. Sở Muối cách thành phố Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận ba mươi cây số. Những năm 1948,49, 50, thời Việt Minh kháng chiến chống Pháp, dân ở đây sống thật bấp bênh. Trên đe dưới búa. Họ sống giữa hai lằng đạn. Đồn Bằng Sở Muối do quân đội Pháp trú đóng, nằm về phía đông của làng Thương Diêm. Còn ̣Đồn Cửu Thân nằm phía tây của làng, do Trung Đội Bảo An trấn giữ.
Cứ chiều tối là Việt Minh thường về làng hoạt động, liên lạc với cơ sở nằm vùng, tuyên truyền sách động quần chúng, chống Thực Dân Pháp và những ai đang làm công chức cho Pháp hay đã từng làm việc cho Pháp trước đây. Chánh sách của VM là “ Thà giết lầm hơn bỏ sót.”
“ Thi hành trước báo cáo sau.”
Tối hôm đó, bỗng nhiên có Ban Ám Sát của VM về làng, truy bắt một số công chức làm việc cho Pháp và xử tử hình ngay tại chỗ. Trong số này có Thầy Đội Tấn, người Huế, nhà ở đầu làng TD. Ông này đã về hưu lâu nay. Vợ chồng Thày Đội Thơ, cũng người Huế. Ông đã nghỉ hưu . Ông và bà vợ nhỏ khai thác rừng trồng khoai, bắp, đậu sinh sống qua ngày. Họ thường thuê người làm công, cuốc đất, làm cỏ, săn sóc rẫy bái, tại chốn sơn lâm, “Chó ăn đá gà ăn muối” Cà Ná- Thương Diêm.
Hai vợ chồng bị VM bắt ra rừng. Ban Ám Sát kết tội họ bóc lột sức lao động của nhân dân. Họ bị chôn sống. Bà vợ nhỏ được phép ăn trầu trước khi tử hình. Còn bà vợ lớn của ông người Huế già yếu bị đau ruột được VM tha. Ngoài ra một thanh niên người Huế, đẹp trai, làm công chức, thư ký kế toán cho Chủ Sở Muối Cà Ná Thương Diêm, bị xử chém ngay tại nhà, vì tội hợp tác với Thực Dân Pháp. Bà xã anh này là cô Lan, dân Thương Diêm, mới 20 xuân xanh. Nàng cao ráo, sáng sủa, hiền lành phúc hậu. Có thể nói nàng là giai nhân nổi tiếng xinh đẹp nhất làng lúc bấy giờ. Nàng làm vợ không bao lâu thì ông xã bị VM ám sát chết tại nhà đêm hôm đó.
Nàng ̣đau khổ vô cùng, khóc lóc thảm thiết. Nàng không còn muốn sống trên cõi đời này nữa. Nhưng nàng còn cha mẹ già yếu. Gia đình nghèo khổ như phần đông dân làm cu li cho Sở Muối. Thế là nàng phải xin làm phu lục lộ cho Sở Muôí để kiếm tiền sống qua ngày đoạn tháng. Hằng ngày nàng lao động cùng đám công nhân cuốc xúc đất bên rừng, tu bổ con đường cái quan kéo dài từ Nhà Máy của Sở Muối, lên tận Cầu Hoằng, sát con đường Quốc Lộ I, gần nhà Ga Xe Lửa Cà Ná.
Năm đó ông Minh, cũng làm cu li gánh đất đổ làm đường như người đẹp Lan Thương Diêm. Những lúc nghỉ ăn cơm trưa, nàng hay ngồi dưới gốc cây bên rừng, lấy tay kỳ cọ đôi chân nõn nà thon nhỏ xinh đẹp của mình, bị đất bụi dính. Nàng quả là người đẹp làm cho nhiều nam nhân mê mệt lúc bấy giờ. Tuy lao động ngoài nắng như thiu như đốt, nàng vẫn giữ được da mặt trắng trẻo. Vẫn khuôn mặt trái soan, môi hồng, mắt biếc, tóc huyền. Bàn tay thon nhỏ ngón dài xinh đẹp. Nàng quả là “Hồng nhan bạc mệnh”. Lúc bấy giờ nàng đúng là:
“ Gái góa chồng còn trông mòn con mắt
Nàng là giai nhân đẹp nhất Thương Diêm.
Nữ nhi phận bạc chồng mình bị giết
Tuổi đôi mươi phải gánh chịu ưu phiền.

Phải lao động để kiếm tiền sinh sống
Kiếp nhân sinh thật giả tạm vô thường.
Đời là khổ mông mênh người khó tránh
Cõi phù du hạnh phúc dễ trôi sông.”

MINH HIỀN