TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Lang Tu]

CÁ TÍNH ĐAM MÊ Đam mê là thích, là yêu, là thương, là đeo đuổi một đối tượng nào đó, một vấn đề, một sự việc nào đó. một cái gì đó... và quyết tâm đi đến thành quả cho bằng được, đạt được kết quả mới thôi. Đam mê khiến con người sáng suốt với đối tượng đam mê, bỏ mặc các đối tượng khác. Đam mê có tính di truyền hay không? ( Gene?) Đam mê có khác biệt với say mê không? Với nghiện với ghiền không? Người đời thường nói đam mê tứ đổ tường, nghiện tứ đổ tường. Đam mê cờ bạc. đam mê rượu chè, đam mê hút sách, đam mê sắc, dục, v...v...Đam mê có nghĩa là ham muốn, ham thích, đeo đuổi, chạy theo,,,:” Trai ham sắc, gái ham tài”. Đam mê còn tùy theo đối tượng, đam mê đối tượng tốt, ta có đam mê tốt. Đối tượng xấu, ta có đam mê xấu, v...v... Trước hết, ta nói tính tích cực của sự đam mê, tức là đam mê có đối tượng tôt: Nghiên cứu công trình khoa học. Đam mê học tập. đam mê Toán học. Đam mê trở thành Bác sĩ- Dược sĩ- Kỹ sư- Giáo sư-Nhà văn- Thi sĩ-Ca sĩ. v...v... - Nhà bác học Marie Curie (người Pháp) với công trình nghiên cứu đã giúp ích cho nhân loại. - Nhạc sĩ Lam Phương say mê nhạc để lại những sáng tác bất hủ. - Yersin tìm ra bịnh củi. - Pasteur tìm ra vi trùng bịnh chó dại. - Fleming tìm ra thuồc trụ sinh: Penicillin. - Thomas Edison phát minh ra dòng điện và bóng đèn. Đam mê nếu không có lý trí đi kèm theo sẽ đi đến say mê, nghiện, ghiền là những thói hư tật xấu. Đam mê lục dục, thất tình, sắc dục ( Ham muốn về hình sắc). Thanh dục ( Mê thích về âm thanh), hương dục ( Luyến ái vể mùi hương).Vị dục ( Ham thích về vị của thực phẩm). Xúc dục (Thích khoái về sự đụng chạm, sờ cọ). Pháp dục ( Ham thích về sự vật). Thất tình: Hỷ, nộ, ái, ố, bi. lạc dục: Lục căn: Nhãn ( mắt), nhĩ ( tai), tỉ ( mũi), thiệt ( lưỡi), thân.( thuộc xúc), ý ( suy nghĩ) Lục căn thanh tịnh là như vậy. Có những đam mê thấp hèn như đam mê cờ bạc, làm cho gia đình sa sút- tán gia bại sản-có thể đi ăn mày-ăn xin. Đam mê rượu chè-chén chú-chén anh-rượu vào-lời-ra. Say sưa- nghiện ngập, mất tác phong tư cách, người đời khinh miệt, chê cười. Đam mê hút sách, tàn phá sức khỏe, di đến cái chết một cách nhanh chóng. Đam mê sắc dục sanh ra bệnh hoạn, gây lỗi lầm. Ngoài ra còn có những ham ăn, ham uống, ham tiền, ham danh, ham lợi, ham sắc, ham tài... Si tình để rồi đi đến thất tình, để phải thốt lên: “ Tình tuyệt vọng nỗi thảm sầu Mà người gieo thảm như hầu không hay” Thái quá đi đến bất cập. Đầy quá thì tràn. Tức nước vỡ bờ. Người đời: “ Ăn để mà sống” chứ không phải” Sống để mà ăn”. Thế cho nên cũng không nên ăn để béo phì, béo phệ, để bị tiểu đường, để bị tim mạch. v...v... Lúc nào sống cũng nên có chánh ý, chánh niệm, chớ có tà ý, tà niệm. Cũng có người có ý kiến: “ Tôi đâu phải thần hay thánh mà tránh được” Ở dởi:” Khôn cũng chết, dại cũng chết, chỉ có biết mới sống thôi.”” Khôn thì sống mống thì chết”. “ Thấy tiền là sáng mắt” Không phân biệt phải- trái-trắng-đen- giả-thật. Đó là dạng đam mê tiền, ham tiền. Đam mê là sự suy nghĩ, đầu tư về đối tượng đam mê, bỏ hết tâm trí, miệt mài...mất thởi giờ. Mà thời giờ như ông bà ta có nói: “ Thời giờ như thể tên bay Năm năm, tháng tháng, ngày ngày thoáng qua. Ai ơi, nên phải nghĩ xa .........................................” Cái gì nó đến thì nó phải đến, sẽ đến... Cái gì nó đi qua thì nó sẽ đi qua. Không ai có tài năng gì mà giữ nó lại được. Như câu chuyện” Ống chỉ Thần” trong sách Giáo khoa: “ Vị Hoảng Tử ước mơ chóng lớn, chóng trưởng thành, chóng làm vua, chóng có vợ đẹp, chóng có con ngoan, có ngai vảng, có đất nước để trị vì thiên hạ... đã lần lượt tháo ống chỉ thần ra mấy vòng...để thời gian qua nhanh. Đến khi nhìn lại đã thấy mình đã già, thấy ống chỉ đã gần hết và một vị vua già... vội vàng quấn ồng chỉ lại, thì ngã đùng ra chết. Có phải là “ Giục tốc bất đạt”không? “ Mình muốn không bằng trời muốn”” Mưu sự tại nhân thành sự tại thiên”. Tóm lại, đam mê là một cá tính tốt hay xấu là tùy đối tượng.đam mê. Sống theo sở thích thỉ mình sẽ sống lâu! Đam mê sẽ làm cho tế bào nảy nở. Đam mê võ thuật sẽ làm sức khỏe tăng cường, sinh lực dồi dào, cường thân, kiện thể, nhưng phải biết khống chế, phải chừng mực...Nếu không sẽ bị “ Tẩu hỏa nhập ma” hoặc bệnh ” tâm thần” . Ăn uống không cẩn thận gây ra bệnh “ nhồi máu cơ tim” hay “ tai biến mạch máu não”, khốn khổ biết dường nào... Louisiana, tháng 12/2008 THANH NGÂN

[aihuu]

Xin góp ý thêm để làm sáng tỏ nổi đam mê của con người.
Đam mê là một hành động. Hành động là sắc tướng, hữu hình lộ ra bên ngoài để người khác nhìn thấy, suy đoán cái tâm trạng, trạng thái ý tưởng, suy nghỉ, tư tưởng tình cảm trong con tim và khối óc của người đam mê. Đó là phần vô hình (tâm), chúng ta không thể thấy được. Đó là KHÔNG, nhưng mà CÓ. Người khác không nhìn thấy nhưng biết được nhờ hiện tượng hiện lộ ra bên ngoài như hút thuốc lá, uống rượu, mê gái, ... hoặc suốt ngày ngồi lộc cộc trên máy Computer(điện toán). Nhìn hiện tượng mà vội kết luận theo sở thường kiến, quan niệm, suy nghỉ riêng của mình, e còn nhiều thiếu soát. Nghĩa là chúng ta còn chủ quan mà thiếu đi yếu tố khách quan và trung quan. Theo tôi nghỉ, chúng ta có thể truy tầm nguồn gốc của đam mê để có một cái nhìn cỡi mở, thoáng hơn, mở cánh cửa trong căn nhà thì có lẽ nó được thoáng mát và sáng sủa hơn.
Đam mê là hành động, hành động này đã hình thành, có trước trong tư tưởng,suy nghỉ của họ trước khi cầm lấy ly rượu, cầm đến bao thuốc lá hay là các hành động theo dục vọng , tà dâm. Những hành động này không thể không hút thuốc lá, không thể không uống rượu, không thể không xem phim... và không từ bỏ nó được hoặc có lý lẻ là hành động sáng tạo. Dù ở khía cạnh nào, việc làm này đều được gọi là đam mê. Tuy nhiên, chúng ta có thể thấy, sự hưởng thụ, thỏa mãn xác thịt đòi hỏi này đã có sự can dự chính yếu của tình cảm vị kỷ trong tư tưởng nên hành động này được gọi là đam mê hưởng thụ. Ngoài ra trong lúc làm việc mệt mỏi, thần kinh trí óc choáng váng mà hút thuốc, uống trà, uống cafe'...để minh mẫn sáng suốt thì việc làm ấy là đam mê sáng tạo. Biết bao công trình nghiên cứu văn hóa, khoa học...của các nhà đại văn hào, thi nhân, nhạc sĩ, khoa học gia...đã để lại cho nhân loại hiện tại phải có sụ đam mê sáng tạo. Họ làm việc quên cả ăn, quên cả ngũ, hay việc làm của các vị chân tu, họ thiền định suốt ngày đêm để tuệ khai huệ phát thấy được chân lý, vén được tấm màn vô minh của nhân loại....kể ra sao hết các việc làm này. Hành động đam mê hẳn đã có sự can dự của Ý chí, nghị lực và tình cảm chi phối. Đam mê này phát sinh từ tình cảm( tình cảm vị kỷ và tình cảm vị tha). Đây là một điểm chính yếu để phân biệt đam mê hưởng thụ và đam mê sáng tạo. Tình cảm này(vị kỷ và vị tha) cũng bị chi phối bởi Ý thức. Nhận biết được sự việc một cách thông suốt, như vậy đòi hỏi người ấy phải có Tri thức, Tri Giác. Một khi người này có Tri thức Tri giác thì Trí óc (Lý trí, ý chí nghị lực) của họ mạnh mẽ. Tức là Lương Tri của họ mạnh mẽ. Tình cảm vị tha (quên lợi lộc cho xác thân mình) mạnh mẻ tức là Lương tâm cao cả.
Như vậy,
Loại đam mê hưởng thụ có rất nhiều tình cảm vị lỷ và thiếu yếu tố ý chí, nghị lực, lý trí can dự. Thỉnh thỏang vẫn có sự can dự nhưng không mạnh mẽ do đó lương tâm lương tri cũng đành bất lực.
Loại đam mê sáng tạo thì có sự can dự của ý chí, nghị lực ngay từ lúc đầu cộng thêm sụ can dự của Tri thức, tri giác, tình cảm vị tha nói chung đam mê sáng tạo có sự can dự của lương tâm lương tri.
Làm thế nào để phân biệt đam mê và chửa trị bệnh trạng này là phải diệt từ gốc căn, cái Dục Vọng thiên về tình cảm vị kỷ.
Một vài ý kiến đóng góp cho vui với diễn đàn Duy Tân, xin quí vị hỉ xả nếu có điều gì không hài lòng! xin cảm ơn!