TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[THANH BINH]

Kauai Ian Bùi (hình: Ian Bùi) Kauai [cà-oai-ì] là đảo nhỏ nhất trong chuỗi bốn hòn đảo chính của tiểu bang Hawaii. Tuy diện tích gần 1500km vuông, nhưng gần nửa là rặng núi cao gần 1600m. Vịnh Hanalei (trong hình) là nơi người da trắng lần đầu tiếp cận với dân Kauai bản xứ. Hanalei còn được biết đến qua ca khúc “Puff the Magic Dragon” của ban Peter, Paul, and Mary. Kauai còn được gọi là Garden Island vì nó lúc nào cũng xanh tươi như một khu vườn địa đàng. Khí hậu mát mẻ, lại được nhiều mưa nên rất tốt cho việc trồng cây trái. Những bộ lạc đầu tiên chủ yếu trồng khoai môn dùng làm thực phẩm và để bán cho những đảo khác. Họ là người Polynesian, đến đây vào khoảng từ năm 200 đến 600 sau Công nguyên. Họ có tiếng nói riêng, khác với các giống dân khác trong chùm đảo Hawaii. Đầu thế kỷ 18, công ty Russian-American Company chuyên mua bán hàng hóa từ các vùng Bắc Mỹ với nước Nga, cho dựng tại Hanalei một đồn lính ngay trên mỏm núi. Đồn được đặt tên Fort Alexandre, dựa theo Hoàng đế Alexandre của nước Nga và được coi như chỗ định cư đầu tiên của người da trắng trên đảo. Ngày nay đồn trại ấy đã biến mất, vết tích duy nhất còn sót lại là các hòn đá xếp hình tròn tại trung tâm điểm dùng để đốt lửa trại. Sang thế kỷ 18-19 người di dân cho trồng mía, lúa, cà phê, chanh bưởi v.v. Vài thập niên trước, Kauai từng có rất nhiều vườn ổi và từng sản xuất nhiều phụ phẩm đến từ ổi như nước uống, mứt (jelly). Ngày nay tuy ổi không còn là ngành nông nghiệp chủ lực nữa, nhưng các món bánh nhân ổi vẫn có bán khắp nơi và rất thơm ngon, khác xa những loại thường thấy trên đất liền. Trong hình là một cây mận sai trái không ai buồn hái. Cuối thế kỷ 19, vì cần nhân công, Kauai đã cho phép nhiều giống dân khác nhập cư. Đa số đến từ Trung Hoa, Nhật và Phi Luật Tân. Những khu vực nơi họ sinh sống ngày nay đã thành các khu phố chợ đông đúc. Đi đâu ta cũng thấy dấu vết của họ được lưu lại bởi các tấm bảng kể chuyện đời xưa, hoặc như bức bích ảnh khổng lồ như trong bức hình trên đây, của một số trẻ em Nhật mặc kimono, chụp tại ngôi làng Kilauea. Khu shopping của Hanalei vẫn còn mang tên Ching Young Village, ngày nay thu hút rất nhiều du khách. Đến Kauai mà không ghé Ching Young Village là một thiếu sót lớn. Có điều du khách cũng nên chuẩn bị tinh thần trước khi đi shopping vì giá cả trên đảo khá mắc so với trên nước Mỹ nói chung. Chẳng hạn như một tá trứng khoảng $12, một cái hamburger khoảng $15. Nhưng như ta nói, tiền nào của nấy. Sống trong vườn địa đàng hạ giới phải có cái giá của nó chứ. Một nét đặc thù khác của Kauai là đi đâu cũng thấy gà. Chúng đi đầy đường phố. Đây là giống gà do con người nuôi. Cách đâu mấy chục năm Kauai bị một cơn bão lớn tấn công. Các trại gà bị đánh sập, gà bay tứ tung. Giờ đây chúng nghiễm nhiên trở thành một phần của đời sống. Ngày nào cũng được (hoặc bị) nghe tiếng gà gáy, đôi khi cũng làm nhớ tới Việt Nam. Nhưng nói gì nói, Kauai có nhiều bãi biển rất đẹp, ít người lai vãng vì muốn đến được chúng ta phải băng rừng, leo lên leo xuống các triền núi khá nguy hiểm. Nhưng đối với những ai thích khám phá hay thích hiking thì Kauai là một địa điểm du lịch lý thú, khác nhiều so với những đảo lớn của Hawaii. Thậm chí nhiều người trên các đảo lớn còn mua nhà trên Kauai để... nghỉ mát!

[THANH BINH]

Cây cồi Kauai Ian Bùi photo: Ian Bùi Kauai nổi tiếng có những con đường người dân gọi là “tree tunnel” – đường hầm bằng cây. Là một hòn đảo nhỏ, hầu hết các con đường ở đây chỉ có một làn đường mỗi bên, và vận tốc tối đa thường chỉ khoảng 25-35mph. Và vì địa hình toàn đồi núi nên đường ở đây rất ngoằn ngoèo; năm thì mười họa mới có những đoạn thẳng tắp như trong hình mà ta có thể tống ga lên tới... 50mph! Một trong những cái thú ở Kauai là đi bộ trong rừng, tiếng Anh là hiking, mà ta có thể tạm dịch là cước du. Kauai có vô số những con đường mòn cho ta chọn. Rừng Kauai rậm rạp, nhiều cây cao to, bán kính cỡ vài mét là chuyện thường, với những bộ rễ khổng lồ trông rất đẹp mắt. Nhưng trước khi vào rừng nhớ mang theo thuốc chống bọ và dầu chống ngứa nhé! Hiking là một trong những sinh hoạt thể thao giải trí mà ai đến đây cũng phải thử. Tuy nhiên, ta cần biết lượng sức mình và chọn những đường mòn không quá nguy hiểm. Mùa hè mưa thường xuyên nên đất ở đây trơn trợt, dễ sẩy chân. Không biết mỗi năm có bao nhiêu du khách đến Kauai bị thương vì trợt té, nhưng chắc chắn con số đó không phải ít. Trong hình là một triền dốc gần như thẳng đứng, phía trên cùng là một gia đình có con nhỏ đang cố gắng trèo xuống. Dân phố thị có khác! Cây bồ-đề này được trồng trong vườn nhà nhạc sĩ Todd Rundgren. Vợ của Todd là Michele kể cách đây hai mươi mấy năm bà tình cờ viếng thăm một ngôi chùa ở vùng San Francisco. Vị sư trụ trì tặng cho bà một nhánh và bảo rằng nó đến từ cây bồ-đề ở Ấn-Độ nơi Đức Phật ngồi thiền định và giác ngộ. Tuy không biết bà sống ở Kauai nhưng vị sư nói ông tin rằng nó sẽ rất hạp với hai vợ chồng bà. Đúng là câu chuyện nhân duyên. Todd, như nhiều người biết, từng chơi nhạc gây quỹ cho thuyền nhân Việt Nam hồi năm 1979. Rainbow Eucalyptus là một loại cây khuynh diệp. Đến mùa hè cây thay lớp vỏ bên ngoài, để lộ ra lớp vỏ mới nhiều màu trông rất đẹp mắt. Giống cây này cao to, được trồng để giữ cho đất khỏi bị sạt lở. Nó có nguồn gốc từ đảo Mindanao ở Phi Luật Tân, được mang đến khi người Phi sang đây để làm việc trong các đồn điền mía vài thế kỷ trước. Kauai có một cộng đồng người Phi khá lớn. Ngày nay họ chủ yếu làm trong các vườn cây trái; phụ nữ Phi làm công việc dọn dẹp tại các khu resort và khách sạn rất nhiều. Kauai có khí hậu ôn hòa, không quá nóng, mưa nhiều. Đất ở đây có màu đỏ đặc biệt, rất tốt để trồng cà-phê. Kona Coffee là một trong những đặc sản nổi tiếng của Kauai. Dân ghiền cà-phê mà đến đây bảo đảm sẽ rất ưng bụng vì ngày nào cũng có cà-phê ngon để thưởng thức. Kauai Coffee Company là một trong những vườn cà phê xưa và lớn nhất thế giới, mỗi ngày họ sản xuất cả vài chục ngàn ký cà-phê nguyên chất. Vừa để bán cho các nhãn hiệu khác khắp nơi, vừa để rang lấy dùng cho nhãn hiệu của mình. Vào mùa Hè, hầu như ngày nào cũng có chợ phiên mọc lên tại các khu làng để bán rau quả, trái cây. Thậm chí dọc bên đường thỉnh thoảng lại thấy một chiếc sạp đơn lẻ đề bảng bán cây nhà lá vườn. Người Việt đến đây chắc chắn sẽ thích những loại trái như nhãn, đu đủ, xoài, mãng cầu v.v. Kauai còn có một loại trái cây tên Rolinia, cùng một họ với mãng cầu (Soursop) nhưng vỏ hơi gai hơn và thịt không chua bằng. Trong các bữa ăn sáng tại đây không bao giờ thiếu những thứ như khóm, dưa hấu, đu đủ và trái vải. Lạ một chỗ là dân Kauai lại không thích ăn mận. Những cây mận trên đảo rất to lớn, cao cả chục thước. Đến mùa chúng trổ trái rụng đầy trên mặt đất không ai thèm lượm. Đi ngang những cây này mà không để ý có khi bị mận rơi trúng đầu! Khác với mận Việt Nam, mận ở đây hơi có vị chát, thịt không ngọt và thơm bằng. Có lẽ di dân ngày xưa mang mận qua đây trồng thử nhưng vì thổ nhưỡng không hạp nên nó không phát triển thành kỹ nghệ như những loại trái khác. Dẫu sao chăng nữa, nhìn những cành mận trĩu nặng trái vẫn thấy vui mắt lắm.

[THANH BINH]

Thiên đường hạ giới Ian Bùi photo: Ian Bùi Có thể nói Kauai là một địa điểm vô cùng lý tưởng vì có cả núi lẫn biển gần sát nhau trong một phạm vi nhỏ. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, nhà ở đây không cần máy lạnh. Trong hình là tư gia của nhạc sĩ Todd Rundgren, do anh tự vẽ kiểu và xây trên một ngọn đồi, nhìn ra thung lũng bên dưới và xa xa là biển. Todd thích đi chân đất nên khách muốn vào nhà phải để dép bên ngoài. Trong hình là món quà sinh nhật do lò rượu SuTi thân tặng: Rượu đế Ông Già cho Todd và Lion 45 cho bà xã Michele. Gian chính ngay khi bước vào cửa là phòng khách và nhà bếp, nhìn thẳng ra không gian thoáng đãng. Mỗi buổi chiều ta có thể ngồi ngắm mặt trời lặn sau dãy núi đằng xa. Nhân dịp sinh nhật Todd 75 tuổi, vợ chồng anh mở một buổi tiệc dài cả tuần lễ gọi là Toddstock và mở cửa nhà cho fan đến viếng. Một trong những thắng cảnh không thể bỏ qua của Kauai là đại vực Waimea Canyon. Nhà văn Mark Twain (1835-1910) gọi nó là Grand Canyon của Thái Bình Dương. Tuy không lớn bằng Grand Canyon ở Utah nhưng Waimea có cái đẹp đặc biệt. Những trận mưa rào đến đi bất chợt làm cho khung cảnh và ánh sáng nơi đây biến chuyển không ngừng. Tại góc trái là ba cây iliau, một loại thảo mộc đặc thù của Kauai hiện nằm trong Danh sách Đỏ của IUCN, cần được bảo vệ. Bãi Polihali nằm tận cùng phía Nam của đảo, nơi thường dân không thể nào đi xa hơn nữa vì cạnh đó là một khu vực quân sự có nhà kho chứa missile (hỏa tiễn). Hầu hết các bãi biển đẹp ở Kauai đều nằm ở những vị trí xa xôi, muốn đến rất cực và tốn thì giờ. Nhiều bãi biển ta chỉ có thể đến bằng cách băng rừng lội suối cả tiếng đồng hồ. Du khách bình thường ít ai chịu khó đến độ đó. Biển Kauai thường có nhiều sóng lớn, rất nguy hiểm. Bãi nào cũng có bảng ghi “Never turn your back on the ocean” để nhắc nhở du khách chớ quay lưng lại với biển vì có thể bị sóng đánh bất thần hoặc bị nước cuốn ra ngoài. Tuy nhiên Kauai cũng có những bãi rất hiền, thích hợp cho các gia đình có con nhỏ và dễ cho ta chơi trò snorkeling ngắm cá rùa bơi lội giữa các bãi san hô. Nhờ khí hậu nhiệt đới ôn hòa, Kauai có rất nhiều loại cây hoa vô cùng đẹp mắt. Vườn bách thảo Keahua Arboretum nằm cạnh nhà Todd Rundgren là một trong những điểm du lịch thú vị cho những ai yêu cây cỏ hoa lá. Song, muốn viếng vườn bách thảo này ta phải lấy hẹn trước cả tháng. Cho dù không vào được Keahua thì ta vẫn có thể ngắm vô số các loại hoa khác mọc đầy đường phố, như cây hoa sứ trong hình. Một bãi biển nằm gần khu đại vực Waimea, nơi từng xảy ra các trận núi lửa trong nhiều triệu năm qua. So với các đảo khác, Kauai được xem là nơi có nhiều sinh hoạt địa chất phức tạp hơn cả. Kauai chỉ là một hòn đảo nằm trong chuỗi núi lửa kéo dài 1500 dặm từ đảo lớn Hawaii (Big Island) cho đến tận Marshall Island và Kure Atoll, gồm hơn 130 hòn đảo lớn nhỏ khác nhau. Vì thế cho nên nhiều bãi biển trên đảo Kauai vẫn còn đầy đá basalt đen đến từ phún thạch. Song ta không cần phải là nhà chuyên môn về thảo mộc hay địa chất học để cảm nhận được hết vẻ đẹp của Kauai. Thiên nhiên không đòi hỏi ta giải thích hay giải đoán, nó chỉ cần ta biết buông thả mọi phiền toái trong đầu để hòa mình vào tiếng sóng, tiếng gió, và thỉnh thoảng tiếng gà gáy từ xa vọng lại. Thế cũng đủ để tạm gọi là thiên đường hạ giới rồi. Aloha!