TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Việc Fed Tăng Lãi Suất Mạnh Sẽ Ảnh Hưởng Gì Đến Túi Tiền Của Quý Vị? Thứ Tư, 21 tháng 9, FED đã tăng mạnh lãi suất ngắn hạn lên 3/4 điểm lần thứ ba liên tiếp, ngay cả khi các đợt tăng lãi suất trước đó đang ảnh hưởng tới các gia đình ở mọi mức lợi tức. Việc làm mới nhất này của FED đã nâng mức lãi suất căn bản lên phạm vi từ 3% đến 3.25%, mức cao nhất trong 14 năm. Lãi suất tăng đều đặn đã khiến người tiêu thụ và công ty ngày càng tốn kém khi đi vay – để mua nhà, xe và các giao dịch hàng hóa khác. Và gần như chắc chắn sắp tới sẽ có thêm nhiều đợt tăng lãi suất nữa. Các viên chức FED được cho là sẽ phát tín hiệu lãi suất chuẩn có thể lên tới 4.5% vào đầu năm tới. Một chuỗi các đợt tăng lãi suất sẽ khiến nền kinh tế Mỹ có nguy cơ rơi vào suy thoái, đồng nghĩa với thất nghiệp, sa thải nhân viên và tạo áp lực lên giá chứng khoán. Sau đây là những câu hỏi thiết thực dành cho người tiêu thụ: Làm thế nào mà tăng lãi suất lại có thể làm giảm lạm phát? Có một định nghĩa về lạm phát là “quá nhiều tiền và quá ít hàng hóa.” Hay nhu cầu cao mà cung cấp thấp. Cho nên bằng cách làm cho việc vay tiền trở nên đắt hơn, FED hy vọng sẽ giảm được lượng tiền lưu thông, với mục đích cuối cùng là hạ giá cả xuống. Người tiêu thụ nào bị ảnh hưởng nhiều nhất? Scott Hoyt, chuyên viên phân tích của Moody's Analytics, cho biết bất kỳ ai vay tiền để thực hiện một giao dịch mua lớn, chẳng hạn như nhà, xe hoặc đồ vật thiết bị có giá trị lớn, sẽ bị ảnh hưởng. Ông nói: “Lãi suất mới làm tăng đáng kể các khoản thanh toán hàng tháng và chi phí của người tiêu thụ. Nó cũng ảnh hưởng đến những người tiêu thụ có nhiều nợ thẻ tín dụng – điều này có thể thấy ngay lập tức.” Hoyt lưu ý rằng các khoản thanh toán nợ trên mỗi gia đình, tính theo tỷ lệ lợi tức, vẫn tương đối thấp, mặc dù chúng đã tăng lên trong thời gian gần đây. Vì vậy, ngay cả khi lãi suất vay tăng đều đặn, nhiều gia đình có thể không cảm thấy gánh nặng nợ nần chồng chất ngay lập tức. Hoyt nói thêm: “Tôi không chắc lãi suất là điều quan tâm hàng đầu đối với hầu hết người tiêu thụ hiện nay. Họ có vẻ lo lắng hơn về giá cả hàng tạp hóa và xăng dầu.” Lãi suất thẻ tín dụng sẽ bị ảnh hưởng như thế nào? Ngay cả trước quyết định tăng lãi suất của FED vào Thứ Tư, lãi suất vay bằng thẻ tín dụng đã đạt mức cao nhất kể từ năm 1996, theo Bankrate.com, và chúng có thể sẽ tiếp tục tăng thêm nữa. Và với tình trạng lạm phát đang hoành hành, có dấu hiệu cho thấy người Mỹ ngày càng dựa vào thẻ tín dụng để duy trì chi tiêu. Theo Quỹ Dự Trữ Liên Bang, tổng số tiền nợ thẻ tín dụng của người dân Hoa Kỳ đã lên tới 900 tỷ đô la, mức cao kỷ lục, mặc dù số tiền đó không được điều chỉnh theo lạm phát. Theo John Leer, trưởng kinh tế gia tại công ty nghiên cứu khảo sát Morning Consult, một cuộc thăm dò ý kiến cho thấy rằng ngày càng nhiều người Mỹ đang “giảm tiêu” số tiền tiết kiệm mà họ tích lũy được trong đại dịch và sử dụng thẻ tín dụng thay vào đó. Cuối cùng, lãi suất tăng cao có thể khiến các gia đình đó khó có khả năng trả nợ hơn. Những người không đủ điều kiện sử dụng các loại thẻ tín dụng có lãi suất thấp (vì điểm tín dụng yếu) đang và sẽ phải trả lãi suất cao hơn đáng kể. Khi lãi suất tăng lên, các khoản vay 0% được quảng cáo là “Mua ngay, Trả sau” cũng trở nên thông dụng với người tiêu thụ. Tuy nhiên, các khoản vay dài hạn trên bốn đợt thanh toán mà các công ty này cung cấp sẽ tính mức lãi suất vay cũng tăng lên như mức lãi suất thẻ tín dụng. Đối với những người sử dụng thẻ tín dụng, khoản tín dụng dựa trên giá trị nhà, hoặc những loại nợ có lãi suất thả nổi thì lãi suất sẽ thay đổi gần bằng với mức tăng của FED, thường là trong một hoặc hai chu kỳ thanh toán. Nếu tôi muốn mua xe thì sao? Các khoản cho vay mua xe đang ở mức cao nhất kể từ năm 2012, theo Bankrate.com's Greg McBride. Lãi suất đối với các khoản cho vay mua xe mới có thể sẽ tăng gần bằng mức tăng lãi suất của FED. Jessica Caldwell, giám đốc của Edmunds.com, cho biết điều đó có thể khiến một số người mua có lợi tức thấp từ bỏ ý định mua xe mới. Các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến chi phí mua xe. Chẳng hạn nếu các nhà sản xuất xe hơi cạnh tranh với nhau thì đôi khi sẽ khiến chi phí đi vay giảm bớt. Lãi suất của những người mua có xếp hạng tín dụng thấp có khả năng sẽ tăng. Giá xe qua sử dụng cũng tăng, vậy nên khoản thanh toán hằng tháng cũng sẽ tăng theo. Caldwell cũng nói thêm rằng toàn bộ sự gia tăng lãi suất không hẳn chuyển qua hết cho người tiêu thụ; một số hãng xe đang trợ giá để thu hút người mua. Bankrate.com cho biết khoản vay mua xe mới trong 60 tháng trung bình chỉ hơn 5% vào tuần trước, tăng từ mức 3.86% trong tháng 1. Khoản vay mua xe cũ, xe đã qua sử dụng 48 tháng là 5.6%, tăng so với 4.4% trong tháng 1. Các khoản tiết kiệm sẽ ảnh hưởng như thế nào? Lợi nhuận ngày càng tăng trên các tài khoản tiết kiệm có lợi suất cao và chứng chỉ tiền gửi (Certificates of Deposit – CD) đã khiến chúng ở mức chưa từng thấy kể từ năm 2009, điều này có nghĩa là các gia đình có thể muốn tăng thêm tiền gửi tiết kiệm bất cứ khi nào có thể. Giờ đây, quý vị cũng có thể kiếm được nhiều tiền hơn từ trái phiếu và các khoản đầu tư có lợi tức cố định khác. Dù lãi suất tăng khiến số tiền tiết kiệm sẽ tăng được một chút, nhưng cũng còn phụ thuộc vào nơi quý vị gửi tiết kiệm. Các khoản tiết kiệm, chứng chỉ tiền ký thác (CD) và tài khoản thị trường tiền tệ thường không đi theo các thay đổi của FED. Thay vào đó các ngân hàng hay tận dụng môi trường lãi suất cao để tăng lợi nhuận của mình. Tức là họ đưa ra mức lãi suất cao hơn cho những người đi vay, nhưng không nhất thiết phải đưa ra mức lãi suất cao cho những người đi gửi tiền tiết kiệm. Tuy nhiên, các ngân hàng trực tuyến có thể là ngoại lệ. Họ thường có mức lãi suất cao để thu hút khoản tiền gửi, nhưng thường chỉ dành cho những khoản tiền gửi lớn. Việc thuê nhà hay sở hữu nhà có bị ảnh hưởng không? Tuần trước, lãi suất thế chấp cố định trung bình đạt mức 6%, mức cao nhất trong 14 năm, có nghĩa là lãi suất cho vay mua nhà đắt gấp đôi so với một năm trước. Lãi suất thế chấp không phải lúc nào cũng biến động song song với việc FED tăng lãi suất, thay vào đó theo dõi lợi suất dự định trên trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm. Lợi tức trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm đã đạt gần 3.6%, mức cao nhất kể từ năm 2011. Daryl Fairweather, kinh tế gia của công ty môi giới Redfin, cho biết giá thuê nhà đã tăng 11% so với năm ngoái. Tuy nhiên, tốc độ tăng giá đã chậm lại và một số người thuê nhà đang chuyển sang các khu vực có giá cả phải chăng hơn. Việc tìm kiếm nhà có dễ dàng hơn nếu tôi vẫn đang tìm mua? Nếu đủ khả năng tài chánh để mua nhà, quý vị có thể có nhiều lựa chọn hơn bất kỳ thời điểm nào trong năm qua. Doanh số bán cả nhà mới và nhà có sẵn đã giảm đều đặn trong nhiều tháng. Các khuynh hướng này sẽ phần nào đó khiến nguồn nhà ở dồi dào hơn một chút. Tiền điện tử có bị ảnh hưởng không? Các loại tiền điện tử như bitcoin đã giảm giá trị kể từ khi FED bắt đầu tăng lãi suất. Nhiều cổ phiếu kỹ thuật được định giá cao trước đây cũng vậy. Bitcoin đã giảm từ mức đỉnh khoảng 68,000 đô la xuống dưới 20,000 đô la. Lãi suất cao hơn đồng nghĩa với việc những tài sản an toàn như trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư, vì đem lại lợi suất cao hơn. Khi đó các tài sản rủi ro như cổ phiếu công ty kỹ thuật và tiền điện tử trở nên kém hấp dẫn. Tuy nhiên, bitcoin vẫn tiếp tục gặp phải các vấn đề tách biệt với chính sách kinh tế. Hai công ty tiền điện tử lớn đã thất bại, làm lung lay niềm tin của các nhà đầu tư tiền điện tử. Điều gì thúc đẩy tăng lãi suất? Câu trả lời ngắn gọn là: Lạm phát. Trong năm qua, lạm phát đã tăng ở mức 8.3%. Giá cốt lõi (core prices), không bao gồm thực phẩm và năng lượng, cũng tăng nhanh hơn dự định. Trong tháng trước, chủ tịch FED Jerome Powell đã báo động rằng, “trách nhiệm của chúng tôi là duy trì sự ổn định giá cả bằng bất cứ giá nào” – có nghĩa là FED sẽ chống lạm phát bằng việc tăng lãi suất ngay cả khi nó dẫn đến tình trạng mất việc làm hoặc suy thoái kinh tế. Mục tiêu là để làm chậm chi tiêu của người tiêu thụ, giảm nhu cầu về nhà cửa, xe cộ và các hàng hóa và dịch vụ khác, cuối cùng là hạ nhiệt nền kinh tế và hạ giá. Powell cũng thừa nhận rằng việc tăng lãi suất một cách mạnh mẽ sẽ mang lại những “vết cắt đau đớn”. Công ăn việc làm thì sao? Một số kinh tế gia cho rằng việc cắt giảm lao động trên diện rộng sẽ là cần thiết để làm chậm đà tăng giá. Một lập luận cho rằng thị trường lao động thắt chặt đang thúc đẩy việc tăng lương và khiến lạm phát cao hơn. Trong tháng 8, nền kinh tế đã đạt được 315,000 việc làm. Trung bình mỗi người thất nghiệp có khoảng hai cơ hội việc làm. Odeta Kushi, kinh tế gia của First American, lưu ý: “Cơ hội việc làm vẫn cao hơn số lượng việc làm, cho thấy các nhà tuyển dụng vẫn đang phải vật lộn để lấp đầy các vị trí cần tuyển dụng.” Do đó, một số người cho rằng tỷ lệ thất nghiệp cao hơn có thể làm giảm áp lực tiền lương và chế ngự lạm phát. Nghiên cứu được công bố vào đầu tháng này của Viện Brookings cho biết tỷ lệ thất nghiệp có thể phải tăng cao tới 7.5% để giảm lạm phát xuống mức mục tiêu 2% của FED. Khoản vay sinh viên có bị ảnh hưởng không? Những người đi vay khoản vay sinh viên đại học, nhưng từ các ngân hàng tư nhân, thì nên chuẩn bị tinh thần trả nợ nhiều hơn. Lãi suất mỗi chỗ cho vay là khác nhau, tuy nhiên theo dự trù thì đều sẽ tăng. Điều đó có nghĩa là, các khoản thanh toán cho các khoản vay của sinh viên liên bang được tạm dừng với lãi suất 0% cho đến ngày 31 tháng 12 như một phần của biện pháp khẩn cấp được áp dụng từ đầu đại dịch. Tổng thống Joe Biden cũng đã công bố xóa nợ một số khoản vay, lên đến 10,000 đô la cho hầu hết những người vay và lên đến 20,000 đô la cho những người nhận Pell Grant. Có cơ hội nào lãi suất sẽ giảm trở lại không? Giá cổ phiếu tăng trong tháng 8 dựa trên hy vọng rằng FED sẽ đảo ngược hướng đi. Nhưng có vẻ như lãi suất sẽ sớm giảm xuống bất cứ lúc nào. Các kinh tế gia dự báo lãi suất tiêu chuẩn có thể đạt 4% vào cuối năm nay. Các viên chức FED cũng có khả năng báo hiệu sẽ tăng thêm lãi suất vào năm 2023, thậm chí lên tới 4.5%. Liệu sẽ có một cuộc suy thoái kinh tế? Lãi suất ngắn hạn ở các mức này sẽ làm cho suy thoái dễ xảy ra hơn vì nó làm tăng chi phí cho các khoản thế chấp, vay mua xe và vay kinh doanh. Trong khi FED hy vọng rằng chi phí đi vay cao hơn sẽ làm chậm tăng trưởng bằng cách hạ nhiệt thị trường việc làm và hạn chế tăng trưởng tiền lương, nhưng rủi ro là nó có thể làm suy yếu nền kinh tế, gây ra suy thoái dẫn đến mất việc làm đáng kể. VIỆT BÁO