TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

‘Con dao hai lưỡi’ ở người mang dòng máu chứa siêu kháng thể Khi một người mang dòng máu chứa siêu kháng thể chống lại COVID-19, người ấy vẫn âm thầm truyền bệnh cho người khác, nếu bị nhiễm virus. Cuộc chiến âm thầm Tháng Sáu năm ngoái, khi biết kết quả chồng mình bị nhiễm COVID-19, bà K. Nguyên, 60 tuổi, dân cư thành phố Garden Grove (người không muốn tiết lộ danh tính) vô cùng hoảng sợ. “Đó là lúc đại dịch đang bùng phát, đi đâu tôi cũng sợ bị lây,” bà K. nói với SGN Online. “Vậy mà ông chồng tôi lại ‘dính’. Vì ăn ngủ chung với chồng, nên tôi chắc mẫm mình khó thoát. Vậy mà kết quả xét nghiệm tôi vẫn âm tính! Mừng quá xá! ” ông John Hollis có dòng máu chứa siêu kháng thể vô hiệu hóa được coronavirus (Ron Aira/George Mason University) Đài CNBC mới đây kể lại trường hợp ông John Hollis, 54 tuổi, cũng khỏe mạnh không bị truyền nhiễm dù ở chung với người nhiễm COVID-19. Đầu năm 2020, John Hollis phát giác bạn cùng phòng dương tính với COVID-19. Ông Hollis sợ mình bị lây bệnh, và sợ lây cho cậu con trai sống chung. Thật ra, Hollis cũng đã bị nhiễm, nhưng cơ thể của ông đã đánh bại virus. Cuộc chiến “âm thầm” đến mức ông không hề biết mình từng nhiễm bệnh, và chiến thắng virus như thế nào. Theo CNBC, máu của ông Hollis chứa siêu kháng thể vô hiệu hóa được coronavirus. Kháng thể là những protein hình chữ Y trong máu, được hệ thống miễn dịch sử dụng để tiêu diệt kẻ lạ mặt – virus, vi khuẩn – khi xâm nhập vào cơ thể. Virus SARS-CoV-2 có hình gai. Những chiếc gai này giúp nó bám vào tế bào, sau đó xâm nhập. Các kháng thể của bệnh nhân bám vào các gai đó, khiến virus không thể liên kết với bề mặt tế bào và truyền nhiễm. Nhưng với cơ thể của Hollis, và có thể bà K. cũng trong trường hợp này, là các siêu kháng thể của họ đã tấn công virus và nhanh chóng loại bỏ chúng. Không chỉ vậy, siêu kháng thể có thể duy trì lâu dài và hiệu quả trong việc tiêu diệt sáu biến đổi COVID-19 khác nhau. Trong hình trên, kháng thể (màu vàng và xanh) sẽ bọc lấy các gai của coronavirus, khiến coronavirus không thể dùng các gai này để bám vào các tế bào mà xâm nhập Nói dễ hiểu hơn, virus có chìa khóa để mở cửa vào tế bào người. Chìa khóa của coronavirus là protein có gai, giúp nó tùy chọn ổ khóa và xâm nhập vào tế bào. Kháng thể giống như bã kẹo chewing gum, làm cứng chìa khóa, khiến nó mất đi tính linh hoạt và không thể tra chìa vào ổ. Các siêu kháng thể còn có khả năng ngăn cản không cho chìa khóa tra vào bất cứ ổ khóa nào, khiến virus không cách gì mà vào được trong nhà – cơ thể của chúng ta. Tháng 6-2020, tạp chí Nature đăng tải nghiên cứu do Viện Quốc Gia về Dị Ứng và Bệnh Truyền Nhiễm (National Institute of Allergy and Infectious Diseases – NIAID) của Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ tài trợ. Nghiên cứu này phát giác hiện tượng có những người mang siêu kháng thể khá hiếm. Các kháng thể không trung hòa coronavirus được tìm thấy ở 75% bệnh nhân. Tuy nhiên, chỉ 5% bệnh nhân COVID-19 mang dòng máu này. Điều đó khiến dòng máu của ông Hollis trở thành vật liệu quý giá trong việc xác định các phương pháp có thể chữa khỏi COVID-19. Ngoài John Hollis, nhóm nghiên cứu tìm thấy 7 người khác cũng có siêu kháng thể chống lại virus. Tuy nhiên, Hollis khác họ ở chỗ kháng thể của ông vẫn duy trì tới 90% hiệu quả sau 9 tháng ông nhiễm COVID-19. Hầu hết người khác đều mất hết kháng thể sau 60-90 ngày nhiễm virus. Trường hợp bà K. không được nghiên cứu, nhưng có thể bà là người cẩn thận, nên bà “né” được virus trong suốt thời gian dịch bệnh, để vẫn khỏe mạnh cho đến nay. An image of infected surrogate cells at the Albert Einstein College of Medicine. (Credit: Gabby Jones for The New York Times) Con dao hai lưỡi Trong số hơn 168 triệu người bị nhiễm COVID 19 trên toàn thế giới, có rất nhiều người được chữa khỏi, và không ít người tự lành bệnh. Theo nhà virus học Ebenezer Tumban, đại học Michigan Technologycal University, hiện tượng virus vẫn tồn tại ở nồng độ thấp trong cơ thể người khỏi bệnh hay tự khỏi bệnh, là điều không xa lạ. Chẳng hạn virus Zika, Ebola được biết là tồn tại trong nhiều tháng sau khi bệnh nhân hồi phục. Nhưng dù nồng độ virus trong cơ thể rất thấp, nó vẫn có khả năng truyền từ người mang virus sang người lành. Và ngay chính họ không biết mình có bị nhiễm bệnh hay không. Đặc biệt, những người này lại không có triệu chứng, nên việc đi lại, tiếp xúc của họ vô tình khiến virus âm thầm lây lan và tạo thành các ổ dịch siêu truyền nhiễm. Và vì thế, chúng ta phải đối mặt với “con dao hai lưỡi” đến từ những người mang siêu kháng thể. Các nhà nghiên cứu ở California đánh giá việc phát giác siêu kháng thể trong công cuộc chống đại dịch, tuy chưa hoàn hảo, nhưng vẫn là tia sáng cho nhân loại ở tình cảnh chưa có thuốc chữa đặc hiệu. Theo bài báo đăng trên tạp chí Nature vào ngày 22-6, một số công ty đang thiết kế các kháng thể thế hệ mới, dựa trên mô phỏng những siêu kháng thể lấy từ những bệnh nhân tự chữa khỏi COVID-19, nhằm vô hiệu hóa virus. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FAD) từ cuối tháng 5 cũng cấp phép sử dụng khẩn cấp cho liệu pháp kháng thể đơn dòng dựa trên sotrovimab. Phương pháp này được hứa hẹn mang đến vũ khí điều trị mới trong cuộc chiến chống COVID-19 và cả các coronavirus khác ở tương lai. Từ tháng 3-2020, công ty Distributed Bio đã nghiên cứu để điều chế một loại kháng thể có khả năng “nhận diện” và giúp cơ thể “vô hiệu hóa coronavirus” trong 20 phút. Dù vậy, sau hơn một năm, phương pháp này vẫn chưa thành công. Xem ra niềm hy vọng vẫn còn khá mong manh trong việc tận dụng những siêu kháng thể để chống lại COVID-19. Không thể biết được xung quanh mình ai là người mang dòng máu có siêu kháng thể. Chính vì thế, việc tuân thủ các quy định phòng, chống dịch COVID-19 như đeo mặt nạ, là điều cần phải thực hiện nghiêm chỉnh, ngay cả ở những nơi dịch bệnh đã có phần thuyên giảm. Đoan Trang/SGN