TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

BS Mỹ tử vong sau khi chích vaccine Covid-19 và bệnh ITP Câu chuyện BS Gregory Michael, 56 tuổi, BS chuyên khoa sản phụ tại Florida tử vong 16 ngày sau khi chích vaccine Covid-19 của Pfizer tạo ra nhiều tranh luận và tin tức sai lệch. Tôi viết bài này chỉ ra các điểm căn bản về tỉ lệ tác dụng phụ của vaccine, tỉ lệ rủi ro tử vong, và bệnh ITP (Immune Thrombocytopenia Purpura, Bệnh thấp tiểu cầu do hệ miễn dịch) Câu chuyện từ báo chí - Theo tin tức từ báo chí, BS Michael chính mũi vaccine thứ nhất của Pfizer tại BV Mount Sinai Medical Center ngày 18 tháng 12. Ba ngày sau, BS Michael thấy có những vết bầm chỗ chích và ông đi vào phòng cấp cứu bệnh viện. - Tại đây, các BS chẩn đoán Michael bị thấp tiểu cầu do miễn dịch (Immune Thrombocytopenia Purpura- ITP) và chỉ số tiểu cầu lúc đó là 0 (chỉ số tiểu cầu bình thường là 150,000-450,000). BS Michael sau đó được đưa vào ICU ngay lập tức. Hai tuần sau đó, các chuyên viên huyết học và các BS chuyên khoa khác đã cố gắng chữa trị nhưng chỉ số tiểu cầu của BS Michael vẫn là 0. - Ngày thứ 16 sau khi Michael chích vaccine, ông bị đột quỵ do xuất huyết óc (chảy máu không kiểm soát) và tử vong. Theo tin tức từ vợ của BS Michael thì ông là người khỏe mạnh và chuyên ủng hộ chích vaccine. - CDC, FDA, và các cơ quan pháp y đã vào cuộc điều tra nên chưa có kết luận chính thức. Hãng dược Pfizer tuyên bố tìm ra sự mối liên hệ trực tiếp nào giữa trường hợp BS Michael và chích vaccine. Bệnh ITP là gì? - Đây là bệnh do kháng thể hệ miễn dịch tấn công tế bào tiểu cầu, thường xảy ra ở trẻ em sau khi bị bệnh virus. Bệnh cũng thường xảy ra ở người lớn với tỉ lệ 10/100,000 (2). Tiểu cầu là một tế bào vô cùng quan trọng trong cơ thể giữ chúng ta không bị chảy máu. Mỗi ngày, chúng ta có hàng ngàn tổn thương li ti trong mạch máu và các tế bào tiểu cầu lập tức “hàn” các tổn thương này, kêu gọi các tế bào đông máu khác đến nơi, và ngăn chặn chảy máu. - Người bệnh ITP thường thấy các vết bầm trên da, các đốm li ti màu đỏ dưới da (xem hình trên), chảy máu nướu răng, và có nhiều kinh nguyện (với nữ). Đa số bệnh nhân ITP đều không có triệu chứng, dẫn đến chẩn đoán và theo dõi bệnh khó khăn. Immune Thrombocytopenic Purpura - Chẩn đoán ITP gồm loại trừ các lý do khác dẫn đến thấp tiểu cầu, xét nghiệm đếm máu, xem xét các thuốc đang dùng (trụ sinh và Aspirin tăng rủi ro phát triển ITP) và các xét nghiệm sinh hóa. Chữa trị ITP gồm thuốc Steroid, truyền Globulin miễn dịch, và giải pháp cuối cùng là mổ cắt lá lách (spleen) để giảm rủi ro tiểu cầu bị tấn công. Khi hệ thống miễn dịch tấn công tiểu cầu (Science Photo Library - SCIEPRO / Brand X Pictures / Getty Images) Bệnh ITP này có liên quan đến việc chính vaccine không? - Đây là câu hỏi chưa có câu trả lời vì như đã nói trên bệnh ITP rất khó chẩn đoán. Hiện nay đã có trên 5,000,000 người Mỹ chích vaccine. Với tỉ lệ 10 người mắc ITP trên 100,000 tại Mỹ thì đã có thể 500 bệnh nhân có ITP được chích vaccine Covid-19. Vì bệnh ITP liên quan đến hệ miễn dịch và chích vaccine Covid-19 để tạo ra kháng thể đặc hiệu nên có thể có sự liên quan. - Câu hỏi đầu tiên là bao lâu kháng thể được tạo ra từ vaccine có thể nhầm lẫn tấn công tiểu cầu. Các nghiên cứu công bố từ Pfizer chỉ ra khoảng 12 đến 14 ngày sau khi chích thì bệnh nhân bắt đầu tạo kháng thể đặc hiệu chống virus Sars-cov-2 (3). Vì vậy, thời gian 3 ngày mà BS Michael xuất hiện các xuất huyết dưới da có thể là hơi sớm, mặc dù chuyện này vẫn có thể xảy ra. Đây cũng là lý do vì sao chích vaccine cần một vài tuần mới có hiệu quả bảo vệ. - Câu hỏi thứ hai là đã có trường hợp chích vaccine và tạo ra IT hay chưa? Câu trả lời là có. Trong y văn, đã có trường hợp chích ngừa vaccine MMR và gây ra bệnh ITP trong 6 tuần (chứ không phải 3 ngày), mặc dù trường hợp này cực kỳ hiếm, xảy ra ở mức khoảng 1/25,000 (4) Tỉ lệ rủi ro giữa chích vaccine và không chích vaccine Covid-19 - Hiện nay, một người đàn ông 50 tuổi nếu không chích vaccine thì tỉ lệ tử vong do Covid-19 tại Mỹ sẽ khoảng 2.5/100 (5), nếu chích vaccine, với khả năng bảo vệ 95%, và giả sử nếu có tỉ lệ tử vong 1/5,000,000 thì rủi ro tử vong khi chích vaccine vẫn là rất thấp hơn rất nhiều nếu không chích vaccine. - Đây là điểm quan trọng nhất tôi muốn chỉ ra là chích Covid-19 giảm đáng kể rủi ro bị bệnh và tử vong so với không chích. - Một ví dụ khác là rủi ro lái xe hằng ngày bị tai nạn tử vong tại Mỹ trong 1 năm là 1/8303 (6) vẫn cao hơn nhiều so với chích Covid-19 (1/5,000,000 giả sử như BS Michael tử vong có liên quan đến chích vaccine) Tóm lại - Lý do thật sự BS Gregory Michael tử vong vẫn còn đang điều tra và chưa có kết luận liên quan đến vaccine hay không - Bệnh ITP là một bệnh nguy hiểm, khó chẩn đoán, và dễ tử vong - Rủi ro tử vong khi chích Vaccine Covid-19 rất thấp so với các công việc hàng ngày của chúng ta như lái xe đi làm. p/s: Tôi vẫn khỏe và bình thường sau khi chích xong 2 mũi Covid-19 vaccine Pfizer, cùng loại với BS Michael đã chích. Tham khảo 1. https://www.usatoday.com/story/news/health/2021/01/06/death-florida-doctor-following-pfizer-covid-19-vaccine-under-investigation-gregory-michael/6574414002/ 2. https://rarediseases.org/rare-diseases/immune-thrombocytopenia/ 3. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2034577 4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1884189/ 5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7518649/ BS Huynh Wynn Tran Los Angeles, Hoa Kỳ