TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[KIM ANH]

- LỜI HÀN SĨ
- Chuyện Xưa Nay. Bài viết KIM ANH.
- Tề Vương nghe tiếng đồn trong thiên hạ có Hàn Sĩ biện luận đối đáp thông suốt mọi vấn đề , bèn cho mời vào để rỏ thực hư .
- Vua hỏi : Ta nghe tiếng nhà ngươi có tài biện luận đối đáp mọi vấn đề , vậy ta hỏi đôi điều có được chăng ?
- Hàn Sĩ thưa : Bẫm Đại Vương , cũng tùy theo việc DỄ , việc KHÓ , và lời thật cũng dể mích lòng .
- Ta chẳng hỏi đâu xa , cũng chỉ cái việc DỄ , việc KHÓ ỏ đời mà thôi . Vậy xin hỏi ngươi .
- Vẽ cái gì thì KHÓ . Vẽ cái gì thì DỄ ?
- Hàn Sĩ thưa : Vẽ Chó vẽ Ngựa thì Khó , vẽ Ma vẽ Qủy thì Dễ.
- Tại sao ?
- Thưa : Chó Ngựa có hình thể rỏ ràng , ai cũng thấy cũng biết .Vẽ không giống là thiên hạ biết ngay , nên gọi là Khó . Vẽ Ma vẽ Qủy không có hình dạng nhất định , không phải ai cũng thấy , vẽ sao cũng được , nên gọi là Dễ .
- Vua cho là phải > Thế viết gì là KHÓ , viết gì là DỄ ?
- Thưa : Viết Văn viết Thơ thì Khó . Viết bậy viết bạ , chữi bới phàm phu thì Dễ .
- Tại sao ?
- Thưa : Viết văn viết Thơ là người có Học , có Tri Thức , biết luật lệ Vần Điệu , Viết mạch lạc , dùng chữ nghĩa thanh nhả “ Êm Tai “ không phải ai cũng làm được , nên gọi là Khó . Viết bậy , viết bạ “ Chói Tai “ phàm phu ai cũng làm được . Ngay bọn vô học cũng làm được nên gọi là Dễ .
- Vua cho là chí phải . Vậy theo ngươi thì làm gì là DỄ làm gì là KHÓ .
- Xin thưa : Làm Vua thì Dễ , làm Dân thì Khó .
- Tại sao ?
- Thưa : Làm Vua thì nói sao cũng được , không ai dám bắt tội . Làm gì sai thì chẳng ai đụng đến thân , vì lẽ đó nên gọi là Dễ . Làm Dân nói không đúng bị bắt tội , có khi Tù . Làm không phải có khi phải bị Xữ Chém hay Treo Cổ , ai cũng phải e dè , lựa lời cho khỏi vướng tội , nên gọi là Khó .
- Vua cho là không sai . Lệnh cho trọng thưởng rồi cho về .
- Khi Vua hỏi các Quan : Các Khanh nghỉ thế nào về lời Hàn Sĩ ?
- Trung Thần thưa : Hắn nói Chí Lý.
- Nịnh Thần bẩm : Hắn nói Nghịch Mạng .
- Vua Tề không nói gì về hai lời đối nghịch . Vua kể một câu Chuyện .
- Xưa có một Lãnh Chúa , bị thiên hạ cho là độc đoán độc tài . Ông muốn cho thấy mình là Dân Chủ , nên một hôm bắt tội một phạm nhân . Ông muốn trị theo lối Dân Chủ , nên phán rằng . Ngươi đáng tội “ Chết “ , nhưng ta muốn hành xữ theo Dân Chủ . Vậy ta hỏi Ngươi . Nếu Ngươi đoán “Đúng Ý Ta “ thì ta cho “ Treo Cổ “ . Nếu đoán “ Sai Ý Ta “ thì ta cho “ Chém Đầu “. Vậy hỏi : Ta đang muốn hình phạt nào dành cho Ngươi ?
- Tội nhân thưa : Tôi sẽ bị “ CHÉM ĐẦU “.
- Lãnh chúa phán : SAI . Cho hành xữ theo luật định . Khi đem phạm nhân ra Chém , thì Biện Nhân ( như Luật Sư bây giờ ) Bảo rằng hắn đoá n “ Chém Đầu “ là đúng sao lại Chém Đấu hắn ? Lãnh Chúa bèn truyền choTreo Cổ . Biện Nhân bảo hắn nói bị “ Chém Đầu “ mà theo luật định Đoán Đúng mới phải Treo Cổ . Hắn thì bảo là bị Chém Đầu , thế sao đúng luật định !? Lãnh Chúa vì mắc vào cái tội Độc Tài mà muốn tỏ ra Dân Chủ nên đuối lý đành phải tha tội nhân . Thế mới biết nếu Ta ( Vua Tề ) cho lời Hàn Sĩ là Nghịch Mạng , chẳng khác nào Ta là các lọai Vua như Hắn nói . Ta muốn là Vua khác với các vị Vua như Hắn cho là Dễ chẳng phải Ta không có cái Lý của Ta chăng ? . Toàn Quần Thần cho là phải .
- Lời bàn: Thế cho nên ở đời , đừng bạ đâu nói đó . Một người nói trăm người nghe . Một người Viết trăm người Đọc . Cái Sai cái Đúng Ai cũng biết cả ,có gì mà phải bận tâm , phải chấp , phải tráo trở nói trắng thành đen như Lãnh Chúa rồi chẳng làm gì được thiên hạ ./.