Qua hàng nghìn năm, vùng nước mặn và giàu khoáng sản của Biển Chết (Dead Sea) đã thu hút đến đây du khách và những người có bệnh thể khác nhau. Nhưng trong những năm gần đây, dọc theo bờ biển này, đã bắt đầu hình thành những hố sụt bí ẩn, đe dọa du khách và ngành du lịch nói chung, theo Discovery News.
Nằm giữa Israel và vùng lãnh thổ Palestine ở phía Tây và Jordan ở phía Đông, Biển Chết rất nổi tiếng với độ cực mặn của nước (34% muối – nghĩa là mặn hơn các đại dương gần 10 lần) và mặt nước ở 427 m dưới mực nước biển.
Trong những năm gần đây, Biển đã thu nhỏ lại với một tốc độ nhanh chóng, do sự chuyển hướng của nước từ sông Jordan (là nguồn cấp nước cho Biển Chết) và sự khai thác khoáng sản ở khu vực phía Nam của biển. Hiện tại, mặt nước thu hẹp khoảng 1 mét mỗi năm, theo Hanan Ginat, nhà địa chất học và là Viện sĩ, chủ tịch Viện nghiên cứu Biển Chết và Trung tâm nghiên cứu Arava ở Israel.
Khi nước mặn bị thu hẹp lại, nước ngọt ngầm bên dưới bị đẩy lên bề mặt, hòa tan những lớp muối và tạo thành những hốc lớn dưới lòng đất – mà phía trên những hốc này sẽ hình thành những hố sụt. Những lỗ rất lớn này có thể xuất hiện ra mà không có bất cứ cảnh báo nào trước đó, Ginat đã nói với Live Science. “Chúng tôi phân tích hệ thống để dự đoán nơi nào sẽ tạo thành hố sụt, nhưng nó rất phức tạp,” ông nói thêm.
Nguyên nhân chính cho sự suy giảm của Biển Chết là sự chuyển hướng của sông Jordan, nó cung cấp khoảng 1, 7 tỷ mét khối nước và bây giờ chỉ cung cấp 20% khối lượng đó, Ginat nói, cùng sự sản xuất của một nhà máy (với tên gọi là Dead Sea Works) khi bơm nước mặn để thu hoạch muối và khoáng chất từ nước biển, cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự suy giảm lượng nước của Biển Chết, ông nói thêm.
Nhà địa chất học Eli Raz, một đồng nghiệp của Ginat ở Viện nghiên cứu Biển Chết và Trung tâm Nghiên cứu Arava, đã nghiên cứu vấn đề của các hố sụt rất chi tiết. Raz đã phát hiện thấy rằng nhiều miệng núi lửa được hình thành dọc theo các đường đứt gãy trong kiến tạo địa chấn của Jordan. Bên trong các miệng núi lửa này, các muối hòa tan ít ổn định và dễ bị nước ngọt xâm lấn tạo thành những chiếc hố trên bề mặt, theo kết quả nghiên cứu của Raz.
Các hố sụt này đã được quan sát thấy lần đầu tiên vào những năm 1970, nhưng chúng được hình thành nhanh hơn trong những năm gần đây. Những lỗ này rất nguy hiểm cho du khách tham quan hay người dân sống trong khu vực, mặc dù cho đến nay chưa có ai bị thiệt mạng, nhưng vấn đề này cần được xem xét một cách nghiêm túc, các nhà nghiên cứu cảnh báo. Các hố sụt này có thể đạt đến độ sâu 25 mét và đường kính 40 mét và đôi khi các hố liền kề kết hợp với nhau để tạo thành một hố sụt khổng lồ, Raz và các đồng nghiệp cho biết. Hiện tại có hơn 4. 000 hố sụt, hầu hết trên bờ biển phía Tây của Biển Chết, Ginat nói.
Tuy nhiên, có thể có một cách để làm chậm sự suy giảm của Biển Chết. Nhà chức trách đã đề xuất một kênh đào nối giữa Biển Đỏ và Biển Chết, gọi là đường ống dẫn Biển Đỏ-Biển Chết, ngoài việc cung cấp nước cho Jordan, Israel và các vùng lãnh thổ Palestine, đường ống dẫn này có thể dẫn nước mặn vào Biển Chết và tạo ra điện. Israel và Jordan hồi tháng trước đã phê duyệt giai đoạn đầu của dự án, Ginat nói.
“Bạn không thể ngăn chặn sự hình thành các hố sụt,” Ginat nói. “Nhưng khi mọi người đang có kế hoạch xây dựng đường xá, nhà cửa và cơ sở hạ tầng khác họ nên lưu tâm đến nghiên cứu này”.
Ở các nước khác trên thế giới cũng có những hố sụt bí ẩn. Ở Siberia, ít nhất bảy miệng núi lửa khổng lồ đã được phát hiện kể từ năm 2014 và các nhà khoa học tin rằng chúng là kết quả của những vụ nổ giải phóng khí methane từ băng vĩnh cửu trong quá trình tan chảy.
Andrei Popescu
Nguồn: vietdaikynguyen.com