TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[THANH BINH]

Lý do Iran không trả đũa khi bị Israel không kích Lý Ngọc biên dịch Vào ngày 18/4/2017, hỏa tiễn phòng không S-300 được trưng bày trong cuộc duyệt binh ở Tehran, Iran. Sau khi Israel tiến hành một cuộc không kích hạn chế vào Iran vào ngày 18/4, hiện tại không có dấu hiệu nào cho thấy cả hai bên sẽ leo thang trả đũa thêm. Người ta cho rằng Israel đã phá hủy ít nhất một radar hỏa tiễn đất đối không S-300 gần một trong các cơ sở nguyên tử của Iran, ám chỉ rằng nước này có thể tấn công thêm các cơ sở nguyên tử của Iran. Iran cố gắng che đậy sự yếu kém của mình và nói rằng sẽ không trả đũa. Iran đã biết rằng khả năng phòng không và tấn công của họ kém xa Israel và Iran tốt nhất nên từ bỏ ý định trả đũa. Các hệ thống hỏa tiễn phòng không của Iran đều vô dụng. Các hệ thống hỏa tiễn phòng không của Trung Cộng cũng gặp phải vấn đề tương tự. Một khi chiến tranh nổ ra, chúng có thể không chống chọi được với các cuộc không kích của quân đội Mỹ hoặc lực lượng liên minh. Iran không thể ngăn chặn các cuộc không kích của Israel Ngày 13/4, Iran tiến hành một cuộc không kích hỗn hợp gồm hơn 300 phi cơ không người lái và hỏa tiễn quy mô lớn nhằm vào Israel nhưng 99% trong số đó đã bị lực lượng liên minh và Israel đánh chặn. Vào ngày 18/4, Israel đã tiến hành các cuộc không kích trả đũa tương đối hạn chế. Một số phương tiện truyền thông đưa tin, rằng phi cơ chiến đấu của Israel đã phóng ít nhất ba hỏa tiễn không đối đất vào không phận không xác định bên ngoài Iran, nhắm vào một căn cứ không quân của Iran. Có tin tức cho rằng đây có thể là hỏa tiễn đạn đạo Blue Sparrow phóng từ trên không do công ty Rafael của Israel phát triển. Hình ảnh vệ tinh sau đó cho thấy cuộc tấn công của Israel đã đánh trúng giàn phóng hỏa tiễn phòng không S-300 của Iran, cùng với hai bộ radar, một bộ là 92N6E và bộ kia là 96N6E. Có vẻ như cả 3 hỏa tiễn do Israel phóng đều đánh trúng mục tiêu một cách chính xác. Khẩu đội hỏa tiễn phòng không S-300 này được đặt tại Isfahan, miền trung Iran và là một phần của hệ thống phòng không của các cơ sở nguyên tử gần đó, nơi đặt cơ sở làm giàu uranium chính của Iran. Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, truyền thông phương Tây và Iran đều khẳng định Israel không tấn công bất kỳ cơ sở nguyên tử nào ở Iran. Israel có thể phá hủy radar hỏa tiễn phòng không tốt nhất của Iran và tất nhiên nước này cũng có thể tiến hành các cuộc không kích vào các cơ sở nguyên tử của Iran. Israel nên dùng điều này để báo động Iran rằng nếu nước này dám hành động liều lĩnh một lần nữa, các cơ sở nguyên tử của Iran có thể không an toàn. Sau lời kêu gọi từ Hoa Kỳ và phương Tây, Israel cuối cùng đã tiến hành các cuộc không kích hạn chế để trả đũa các cuộc không kích hỗn hợp quy mô lớn của Iran nhằm vào Israel. Bằng cách này, hai bên không cần phải leo thang xung đột, điều này có lợi cho cả hai bên và tất cả các bên. Iran phủ nhận kết quả cuộc không kích của Israel nhưng nhiều người đã nghe thấy ít nhất ba vụ nổ. Iran tuyên bố rằng hệ thống phòng không đã bắn hạ một phi cơ không người lái nhỏ trên Isfahan chứ không phải hỏa tiễn, gây ra vụ nổ giữa không trung. Iran thậm chí còn chưa xác nhận bất kỳ cuộc tấn công từ bên ngoài nào, chỉ có sự xâm nhập vào bên trong. Rất khó có sự Israel phóng một phi cơ không người lái nhỏ để tấn công Iran. Khoảng cách giữa hai nước là hơn 900 km. Phi cơ chiến đấu tàng hình và hỏa tiễn không đối đất của Israel phải đủ tự tin để xuyên thủng hệ thống phòng không của Iran mà không cần sử dụng phi cơ không người lái chậm để dọn đường hoặc gây lầm lẫn cho đối thủ. Lực lượng Không quân Israel không nên áp dụng cách tiếp cận tương tự, điều này tương đương với việc vạch trần trước cuộc không kích và đánh mất sự che giấu cũng như bất ngờ của cuộc tấn công. Iran đang phát triển vũ khí nguyên tử, điều khiến Mỹ và phương Tây lo lắng. Điều khó chấp nhận nhất là vũ khí nguyên tử của Iran tạm thời không thể tấn công Mỹ nhưng có thể tấn công Israel. Israel luôn cố gắng ngăn chặn dự án vũ khí nguyên tử của Iran. Cuộc không kích này chọn cách phá hủy radar hỏa tiễn phòng không gần các cơ sở nguyên tử của Iran để chứng minh rằng họ có đầy đủ khả năng tấn công các cơ sở nguyên tử của Iran. Giới chức Mỹ tiết lộ họ đã nhận được thông báo trước từ Israel và xác nhận mục tiêu của cuộc không kích không phải là cơ sở nguyên tử. Iran tạm thời mất hệ thống phòng không nhưng cơ sở nguyên tử của nước này không bị hư hại để giữ thể diện. Israel “không có bình luận” về việc này và hai bên nên tạm thời rút quân sau sự việc phát sinh. Hỏa tiễn phòng không S-300 do Nga sô chế tạo Hỏa tiễn phòng không S-300 của Iran thất bại Khoảng cách giữa hai bên trong cuộc giao tranh này là rất rõ ràng. Các cuộc không kích bằng phi cơ không người lái và hỏa tiễn quy mô lớn của Iran rất khó xuyên thủng mạng lưới phòng không của liên minh và Israel; hỏa tiễn phòng không S-300 tốt nhất chưa được sử dụng không hiệu quả, thay vào đó radar đã bị phá hủy, điều này thực sự đáng xấu hổ. S-300 là dòng hỏa tiễn đất đối không tầm xa do Liên Xô cũ phát triển, Nga tiếp tục nâng cấp và xuất cảng sang nhiều nước, trong đó có Algeria, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bulgaria, Ai Cập, Hy Lạp, Iran và Kazakhstan, Bắc Triều Tiên, Syria, Venezuela, Việt Nam. Trung Cộng là khách hàng mua S-300 lớn nhất. Kể từ thập niên 1990, Trung Cộng đã nhập cảng 2 khẩu đội mẫu S-300PMU căn bản, 8 khẩu đội mẫu S-300PMU1 và 15 khẩu đội mẫu S-300PMU2, với tổng số khoảng 2.500 phi đạn; mỗi khẩu đội hỏa tiễn phòng không S-300 gồm 4 bộ giàn phóng và 16 xe phóng. Trung Cộng đã phải trả chi phí rất đắt, với giao dịch cuối cùng được cho là lên tới 4 tỷ USD. Iran đã nhận được trang bị 4 khẩu đội hỏa tiễn S-300PMU2 vào năm 2016. Mỗi khẩu đội bao gồm 1 radar thu thập mục tiêu, 1 radar tấn công và 4 giàn phóng. Iran cũng có hệ thống hỏa tiễn phòng không trong nước nhưng tương đối lạc hậu. S-300 là hỏa tiễn phòng không tốt nhất của Iran. Israel đã phá hủy radar tấn công của S-300, vô hiệu hóa một khẩu đội hỏa tiễn. Hỏa tiễn phòng không S-300 đã hơn một lần bị chỉ trích. Năm 2020, quân đội Syria tuyên bố radar của hệ thống phòng không S-300 có thể phát giác hạn chế và không thể chống chọi lại các cuộc không kích của Israel. Ngày 17/5/2022, trong một cuộc không kích của Israel vào Syria, hỏa tiễn S-300 do quân đội Nga vận hành đã phóng hỏa tiễn vào phi cơ chiến đấu F-16 của Israel. Đây được coi là kỷ lục chiến đấu thực tế đầu tiên của S-300. Một số phương tiện truyền thông cho biết quân đội Nga đã phóng tổng cộng 13 hỏa tiễn phòng không nhưng không có phi cơ nào của Israel bị bắn trúng. Israel sau đó xác nhận hệ thống phòng không S-300 của Nga đã phóng hỏa tiễn nhưng không gây ra mối đe dọa cho phi cơ Israel và tuyên bố rằng phi cơ chiến đấu của Israel thậm chí không có mặt trong khu vực. Kể từ khi cuộc chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ vào năm 2022, hiệu quả của hệ thống hỏa tiễn S-300 của Nga trên chiến trường thực tế đã bị đặt dấu hỏi lớn. Hiệu suất của S-400, kiểu nâng cấp của S-300, cũng không được đánh giá cao. Điển hình là sự việc vào ngày 13/4/2022, khi tàu tuần dương Moskva, hạm đội chủ lực của Hạm đội Hắc Hải Nga, bị đánh chìm bởi hỏa tiễn chống chiến hạm Neptune của Ukraine. Hệ thống phòng thủ hỏa tiễn S-300 trang bị trên tàu Moskva đã không thể bảo vệ con tàu khỏi bị tấn công. Hiện nay, quân đội Nga đã hoàn toàn chuyển sang sử dụng hệ thống hỏa tiễn phòng không S-400 tiên tiến hơn. Do đó, S-300 được xem là kiểu lỗi thời. Tuy nhiên, quân đội Nga vẫn thường xuyên sử dụng S-300 như hỏa tiễn chiến thuật đất đối đất để tấn công các mục tiêu cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine. Iran cung cấp vũ khí quân sự cho Nga, đổi lại Nga hứa hẹn cung cấp hỏa tiễn phòng không S-400 và tiêm kích Su-35 cho Iran, nhưng việc giao hàng hiện đang gặp khó khăn. Khả năng phòng thủ hỏa tiễn của Iran yếu kém, không thể chống lại các cuộc tấn công bằng không quân của Israel. Do đó, để bảo vệ các cơ sở nguyên tử và tránh leo thang căng thẳng với Israel, Iran buộc phải tạm dừng việc cung cấp vũ khí cho Nga, đồng thời che đậy hành động này bằng những lời nói dối và tuyên truyền. Vào ngày 1 tháng 10 năm 2019, hỏa tiễn phòng không Hongqi-9B cải tiến của Đảng Cộng sản Trung Cộng đã được trưng bày tại cuộc duyệt binh ở Bắc Kinh. Hình dáng của nó vẫn giống với S-300. S-300 và các sửa đổi của nó là lực lượng phòng không chủ lực của Trung Cộng Các cuộc không kích của Israel đã phá hủy radar hỏa tiễn S-300. Không chỉ Iran và Nga, Trung Cộng, với tư cách là nước sử dụng S-300 lớn nhất cũng thấy xấu hổ. Quân đội Trung Cộng đang nóng lòng chuẩn bị chiến đấu chống lại lực lượng Mỹ và liên minh, nhưng sự thất bại của hệ thống phòng không S-300 của Iran phản ảnh hệ thống phòng không của Trung Cộng cũng có thể rất mong manh. Hỏa tiễn S-300 của Trung Cộng nhập cảng từ Nga nên được trang bị cho 25 tiểu đoàn, đầu tiên được khai triển ở Bắc Kinh, sau đó được khai triển gần eo biển Đài Loan và sau đó được khai triển đến các thành phố lớn ven biển như Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm Quyến, Đại Liên, Thanh Đảo và Tam Á. Hỏa tiễn phòng không Hongqi-9 mà Trung Cộng nhiều lần khoe là hàng nhái của S-300; Hongqi-9B cải tiến có tầm bắn tăng lên 250 km, nhưng hình dáng bên ngoài vẫn giống S-300. Tổng cộng có 60 khẩu đội S-300 và Hongqi-9B của Trung Cộng có thể đã được khai triển. Kiểu Haihongqi-9 của hải quân cũng là vũ khí phòng không chính của các khu trục hạm 055 và 052D. Hỏa tiễn không đối đất do Israel tự sản xuất, một phần vay mượn kỹ thuật hỏa tiễn của quân đội Mỹ, dễ dàng xuyên thủng hệ thống phòng không S-300. Nếu Trung Cộng hấp tấp phát động chiến tranh và quân đội Hoa Kỳ tiến hành phản công, cho dù đó là hỏa tiễn không đối đất AGM-158 do phi cơ chiến đấu phóng đi, hay hỏa tiễn hành trình Tomahawk do tàu chiến và mặt đất phóng đi, S-300 và Hongqi-9B của Trung Cộng có thể không hiệu quả. Giống như Israel, các cuộc không kích của quân đội Mỹ sẽ đi đầu trong việc phá hủy các radar phòng không khác nhau của Trung Cộng, khiến hệ thống phòng không của Trung Cộng trở nên kém hiệu quả, sau đó tiến hành các cuộc không kích tiếp cận quy mô lớn hơn. Trung Cộng từng thừa nhận đã tắt radar để tránh bị phi cơ trinh sát của Mỹ phát giác, điều này cho thấy Trung Cộng ý thức được khả năng quân sự hạn chế của mình. S-300 và Hongqi-9B có thể phòng không hạn chế nhưng Quân đội Trung Cộng vẫn chưa thể trang bị chúng. Dựa trên hỏa tiễn phòng không BUK của Liên Xô cũ và có nhái S-300, Trung Cộng đã phát triển hỏa tiễn phòng không Hongqi-16. Đây là kiểu cấp thấp của S-300 và Hongqi-9, nhưng Trung Cộng tuyên bố sẽ lấp đầy khoảng trống giữa hỏa tiễn phòng không tầm ngắn và hỏa tiễn phòng không tầm trung và tầm xa. Kiểu hải quân của Hongqi-16 được lắp đặt trong 32 giàn phóng thẳng đứng của tàu khu trục Type 054A làm vũ khí phòng không chính. 054A được gọi là tàu khu trục nhưng trên thực tế, nó thậm chí còn không thể tự bảo vệ mình. Trung Cộng biết rằng hỏa tiễn phòng không S-300, Hongqi-9 và Hongqi-16 bị áp đảo nên phải nhập cảng hỏa tiễn S-400 của Nga. S-400 là kiểu nâng cấp của S-300, còn được gọi là S-300PMU-3. Nó bắt đầu phục vụ trong quân đội Nga vào năm 2007 và Trung Cộng là khách hàng ngoại quốc đầu tiên. Năm 2014, Trung Cộng và Nga ký hợp đồng cung cấp hỏa tiễn phòng không S-400. Tổng giá thiết bị cho lô 6 khẩu đội hỏa tiễn đầu tiên là khoảng 3 tỷ USD. Nga bắt đầu giao hỏa tiễn S-400 vào năm 2017 và cố gắng bán lô thứ hai nhưng bị Trung Cộng từ chối. Có tin tức cho rằng Trung Cộng đã phát giác ra rằng S-400 không tiên tiến hơn S-300 là mấy. Trong quá trình sao chép S-300, Trung Cộng cũng đã tiếp tục sao chép kỹ thuật hỏa tiễn phòng không của quân đội Mỹ và phương Tây và đã mất hứng thú với S-400. Ukraine tiếp tục sử dụng hỏa tiễn để tấn công các mục tiêu quân sự của Nga nhưng S-400 gặp khó khăn trong việc phòng thủ và đang mất đi những khách hàng ngoại quốc tiềm năng. Vào ngày 3/12/2012, một phi cơ chiến đấu F-35B của Mỹ đã thí nghiệm và thả một hỏa tiễn dẫn đường GBU-12 xuống Bãi thử Đại Tây Dương. (Hải quân Hoa Kỳ) S-300 khó khăn xác định tiêm kích tàng hình Hệ thống hỏa tiễn phòng không S-300 được cho là có thể đánh chặn một số loại hỏa tiễn, nhưng thực chiến cho thấy việc phụ thuộc vào S-300 để đánh chặn hỏa tiễn là không hiệu quả. Có vẻ như S-300 được sử dụng nhiều hơn để tấn công phi cơ chiến đấu của đối phương, nhưng nó cũng không hiệu quả đối với phi cơ tàng hình. Không quân Israel đã có được tiêm kích tàng hình F-35 vào năm 2017 và nhanh chóng đưa nó vào chiến đấu thực tế. Theo tin tức, 3 phi cơ chiến đấu F-35 của Israel đã thực hiện nhiệm vụ thí nghiệm, bay khứ hồi giữa thủ đô Tehran của Iran và Tel Aviv, Israel. Kết quả phía Iran không phát giác được, sau khi Iran biết được điều này, Tham mưu trưởng Không quân và chỉ huy Vệ binh Cách mạng bị sa thải. Các phi cơ chiến đấu F-35 của Israel được cho là đã thực hiện nhiều cuộc không kích vào các mục tiêu vũ trang thân Iran ở Syria, Lebanon và Iraq. Các hệ thống phòng không, bao gồm cả hỏa tiễn S-300, đã không thể xác định được chúng một cách hiệu quả. về căn bản chỉ được khởi động sau tiếng nổ của các cuộc không kích. Có âm thanh và hệ thống phòng không bắn ngẫu nhiên lên không trung. Nếu Israel chuẩn bị tiến hành một cuộc không kích nhằm vào các cơ sở nguyên tử của Iran, rất có thể nước này sẽ sử dụng phi cơ chiến đấu F-35. Israel có hỏa tiễn không đối đất tầm xa, nhưng trọng lượng đầu đạn dù sao cũng có hạn, đủ để phá hủy radar S-300, nhưng có thể không đủ để tấn công các cơ sở nguyên tử. Băng đạn kết hợp của F-35 có thể mang theo hai hỏa tiễn không đối không và bom dẫn đường chính xác nặng 1.000 pound. Quân đội Mỹ cũng đã thí nghiệm thành công sự thả bom nặng 2.000 pound của F-35, có thể tiêu diệt các mục tiêu mặt đất hiệu quả hơn. Quy mô của cuộc không kích của Israel lần này bị hạn chế và lẽ ra F-35 không nên được điều động để lẻn vào Iran, tuy nhiên, nếu xung đột leo thang, nhiều F-35 có thể được điều động hơn, khiến hệ thống phòng không của Iran không thể tự vệ được. Phi cơ tàng hình B-2 của quân đội Hoa Kỳ biểu diễn “voi đi bộ” tại Căn cứ Không quân Whiteman ở Missouri vào ngày 15 tháng 4 năm 2024. S-300, Hongqi-9 và các hỏa tiễn phòng không khác của Trung Cộng cũng rất khó để xác định phi cơ chiến đấu tàng hình của quân đội Mỹ. Bất kể các căn cứ quân sự ven biển, điểm tập kết hay tàu chiến trên biển, có thể khó có thể bảo vệ trước các phi cơ chiến đấu tàng hình của quân đội Hoa Kỳ. F-35 của quân đội Mỹ cũng có thể mang bom nguyên tử chiến thuật B-61, phi cơ ném bom B-2 và phi cơ ném bom B-21 đang được sản xuất. Nó cũng có thể thực hiện các cuộc không kích chuyên môn, phá hủy các căn cứ hỏa tiễn của Trung Cộng và thậm chí thực hiện các nhiệm vụ chặn đầu. Các cuộc không kích của Israel vào Iran một lần nữa bộc lộ sự yếu kém thực sự của hỏa tiễn phòng không S-300, đồng thời cũng bộc lộ sự yếu kém phòng không của Trung Cộng.