TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Mây tím]

Montenegro & Kotor Dế Mèn ghé thăm Kotor, một hòn đảo trong vịnh Balkan trong lãnh thổ Montenegro. Qua biên giới giữa Croatia cũng phải xếp hàng chờ nhập cảnh dù chuyến đi chỉ hai tiếng xe bus từ Dubrovnik. Một chút về quốc gia này: Montenegro là một quốc gia nhỏ xíu trong vùng đông nam Âu Châu, diện tích khoảng 14,000 cây số vuông kể cả 360 cây số vuông biển cả. Montenegro nằm giữa các quốc gia Albania, Bosnia & Herzegovina, Croatia và Serbia, lưng tựa biển Adriatic. Kotor nhìn từ biển cả. Montenegro hay “Crna Gora” có nghĩa “Núi Đen” là tên gọi của vùng rừng núi này từ thế kỷ XIII trong đất Zeta [của Serbia]. Zeta giữ được độc lập cho đến khi rơi vào tay hoàng triều Ottoman vào năm 1496 và tiếp tục chịu cai trị, qua tay nhiều sứ quân, lãnh chúa cũng như giáo hội Thiên Chúa La Mã trong thế kỷ XVI-XIX. Tường thành. Sau Thế Chiến I, Montenegro bị gom vào Hoàng triều Serbs, Croats, và Slovenes, sau đó trở thành Kingdom of Yugoslavia năm 1929. Sau Thế Chiến II, Montenegro trở thành vùng đất chư hầu của liên bang Nam Tư (Socialist Federal Republic of Yugoslavia). Khi Nam Tư sụp đổ năm 1992, Montenegro liên kết với Serbia, trở thành the Federal Republic of Yugoslavia cho đến năm 2006, dân ngụ cư Montenegro bỏ phiếu đòi độc lập và chính thức trở thành một quốc gia riêng biệt. Năm 2017, Montenegro trở thành thành viên của NATO và hiện nay đang nằm trong tình trạng “chờ đợi” để được trở thành thành viên của Liên Âu. Có lẽ nhờ tình trạng “chờ đợi” này mà Montenegro được sử dụng & lưu hành Euro dù chưa chính thức là thành viên. Cổng vào thành. Theo CIA Fact Sheet, dân số của Montenegro là 614,249 người, khoảng 45% là Montenegrin (người sinh trưởng ở đó), Serbian 28.7%, Bosniak 8.7%, Albanian 4.9%, Muslim 3.3%, Romani 1%, Croat 1%, 7% còn lại chưa rõ gốc tích. Ngôn ngữ chính thức là Montenegrin rất gần gũi với ngôn ngữ Serb, Croat vì có chung nguồn gốc East Slav. Tuy nhiên, 43% dân ngụ cư nói tiếng Serb, 37% dùng tiếng Montenegrin, Bosnian 5.3%, Albanian 5.3%, Serbo-Croat 2%. Phần lớn dân ngụ cư theo đạo Thiên Chúa Chính Thống (Orthodox 72.1%), Muslim 19.1%, và Catholic 3.4%. Từ thời Trung Cổ, ngay bên trong cổng vào là “hộp thư kín” nơi dân ngụ cư có thể bỏ thư khiếu nại, thưa kiện... mà không phải ra mặt. Về mặt kinh tế, kỹ nghệ du lịch mang lại nguồn lợi chiếm 20% tổng sản lượng quốc gia (GDP), số du khách đến Montenegro đông gấp ba lần số dân ngụ cư địa phương. GDP (2017) khoảng 11.8 tỷ mỹ kim trong khi GDP cho mỗi đầu người là 17,800 mỹ kim/năm. Công trường chính. Kotor (Montenegrin Cyrillic: Котор, tên Ý: Cattaro) nằm gọn trong tường thành trên bờ Adriatic Sea, lưng tựa núi Mt. Lovćen. Đây là một thành phố thời Trung Cổ với nhiều nhà thờ kiểu kiến trúc Romanesque kể cả nhà thờ chánh tòa, Kotor Cathedral. Chung quanh là những hòn đảo nhỏ điển hình là Sveti Đorđe có ngôi làng cổ Perast với một thành đường xưa cũ nhất tại Montenegro. Thành quách do người Venice xây cất trong thế kỷ XV-XVII vì thủa ấy người Ý cai trị bán đảo này. Nhìn từ xa, Kotor đẹp như tranh vẽ, một bên là núi đá vôi thoai thoải, bên kia là biển xanh ngắt một màu, không lạ là dân Âu Châu giàu có rủ nhau về đây mua đất xây nhà nghỉ mát. Kotor nằm trên danh sách của the World Heritage Site và được gọi là ‘the Natural and Culturo-Historical Region of Kotor’, phong cảnh hữu tình lại có cả một lịch sử nặng ký! Thành Kotor cũng là một di sản thế giới được UNESCO công nhận năm 2017: Stato da Terra – western Stato da Mar. Nhà thờ chính tòa. Về mặt lịch sử, con người đã ở đây trên 2,000 năm trước, sách vở ghi chép sự hiện diện của người La Mã từ năm 168 trước Công Nguyên tại Acruvium, Ascrivium, hoặc Ascruvium (tên cổ Hy Lạp: Ἀσκρήβιον) và là một phần lãnh thổ của Dalmatia. Vùng đất đổi chủ khá nhiều lần sau đó, qua tay người Hy Lạp (thời Byzantine) nên có tên Dekatera (hay “Mười Cổng”) rồi đến người Serbia, Ý (từ Venice), hoàng triều Ottoman rồi Hapsburg và ngay cả người Pháp, thời Napoleon. Đường phố (chỉ dành cho người đi bộ và xe đạp). Sau Thế Chiến I, Kotor thuộc về Nam Tư nhưng trong năm 1941-1943, Kotor lại trở thành một trong ba quận hạt của Dalmatia, thuộc về lãnh thổ của Ý. Khi liên bang Nam Tư thành hình, Kotor trở về với liên bang này. Kotor vẫn còn giữ được nhiều biệt thự tuổi vài trăm năm do người Ý xây cất theo kiểu nhà giàu thời Venetian. Ngay tại cổng vào thành vẫn còn hàng chữ ''Tuđe Nećemo Svoje Ne Damo”, tạm dịch là “Chúng tôi không muốn những gì thuộc về người khác, nhưng không cho đi những gì của chúng tôi”. Cat Square. Ngày nay, Kotor có khoảng 14 ngàn dân ngụ cư, và có riêng cơ sở hành chánh để điều hành và cung cấp dịch vụ du lịch cũng như kiểm soát những biệt thự nghỉ mát của ngoại kiều. Hội đồng thành phố gồm 33 nghị viên do dân bầu với nhiệm kỳ 5 năm. dân ngụ cư theo đạo Thiên Chúa, 78% theo giáo hội Chính Thống, chỉ 13% theo giáo hội La Mã. Điểm đặc biệt của Kotor là mèo, mèo khắp nơi. dân ngụ cư yêu chuộng mèo đến độ để thức ăn và nước uống ngoài trời, dành riêng một nơi cho mèo, Cats' Square (Trg od mačaka) và cả viện bảo tàng cho mèo! Làng Perast, Lady of the Rocks Monument và nhà thờ St. George. Trần Lý Lê