TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[Thanh Dao]

  KỶ NIỆM NHA TRANG
                        THANH  ĐÀO

  Tuy tôi  lớn lên và sinh sống ở thị xã Phan Rang tỉnh Ninh Thuận, nhưng tôi có nhiều kỷ niệm ở Nha Trang, thành phố biển đẹp và nổi tiếng nhất Đông Nam Á.
” Nha Thành mến yêu của nhạc sĩ tài hoa Minh Kỳ”. Hồi đầu năm 1956, trường Trung Học Duy Tân do Thầy Nguyễn Quảng Tuân làm Hiệu Trưởng, cho học sinh toàn trường đi du lịch tham quan thắng cảnh thành phố Nha Trang trong hai ngày một đêm. Đây là lần đầu tiên chúng tôi hân hạnh viếng thăm thành phố biển, Hải Học Viện gần Cầu Đá NT, Tháp Bà bên kia cầu mống, cảnh đẹp uy nghi, di tích lịch sử của người  Chàm. Thăm Trường Hải Quân, Trường Không Quân, Viện Pasteur NT. Chuyến du lịch ấy thật vui tươi thích thú, nhớ đời.
  Cuối năm học lớp Đệ Lục niên khóa 1956-1957, chúng tôi các học sinh của trường, mỗi lớp, GS Chủ Nhiệm chọn ba nam sinh xuất sắc, lúc đó nhà trường chỉ còn ba cấp lớp, Đệ Thất, Đệ Lục và Đệ Ngũ. Một Lớp Đệ Tứ, học sinh đầu tiên vào học Trường THDTPR niên khóa 1953- 54, đã ra trường, thi xong bằng THĐIC. Trường THDT lúc đó chưa có mở lớp Đệ Nhị Cấp.
    Trại Hè năm đó, không có nữ sinh tham dự . Trại Hè nam sinh, HSTH Miền Trung, gồm các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh Hòa, Tuy Hòa... tổ chức tại Trường Trung Học Võ Tánh Nha Trang, trong hai tuần lễ rất vui, rất hào hứng, rất hấp dẫn, lôi cuốn tuổi trẻ tại thành phố biển đẹp nhất VN. Nào tham quan du lịch các danh lam thắng cảnh tỉnh Khánh Hòa NT, như Suối Tiên nổi danh cả nước. Nào trình diễn ca kịch văn nghệ, ngâm thơ... do các trại sinh cây nhà lá vườn phụ trách rất vui. Tôi còn nhớ Thầy Đinh Minh trông coi toàn bộ học sinh THDTPR năm ấy.
        Vào cuối niên học lớp Đệ Tứ năm 1959, chúng tôi thi vấn đáp bằng THĐIC tại Trường TH Võ Tánh Nha Trang, sau khi đỗ thi viết, thi tại Trường THDTPR, tỉnh nhà. Trong thời gian cư ngụ tại Nha Trang để dự thi vấn đáp, tôi nghỉ tại nhà Mẹ cô giáo cũ Tôn Nữ Thị Đương ở số 5 Đường Phan ChuTrinh Nha Trang, gần bãi biển nổi danh của thành phố. Cô Đương, người Huế, còn trẻ, tốt nghiệp Sư Phạm Nha Trang, dạy tôi lớp Nhất A Trường Nam Tiểu Học PR, niên khóa 1954-1955. Cô vốn thông minh học giỏi. Sau này cô thi đỗ Tú Tài và lên dạy Trung Học. Cô cho tôi ở trọ nhà Mẹ cô.
         Sau đó tôi ra Nha Trang dự thi tuyển sinh vào Trường Sư Phạm Nha Trang niên khóa 1959-1960. Trong thời gian thi cử, tôi ngụ tại nhà cô Đương. Hơn nửa thế kỷ qua, tôi còn nhớ cô giáo trẻ, xinh đẹp, tốt bụng, động viên tôi lúc tôi ra Nha Trang thi Sư Phạm, với giọng Huế nhỏ nhẹ ngọt ngào:
-Em cố gắng thi đậu Sư Phạm. Rồi ở trọ nhà cô, đi học cho gần trường.
-Cám ơn cô. Em sẽ nỗ lực làm bài thi.
  Thí sinh dự thi năm đó quá đông, bao gồm các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận, Khánh Hòa, Phú Yên, Có tới bốn, năm trăm thí sinh dự thi. Tuy bài thi tuyển vào Trường Sư Phạm chương trình lớp Đệ Tứ, nhưng thí sinh bao gồm mới đậu bằngTHĐIC, học sinh đã học xong lớp Đệ Tam, Đệ Nhị, hay thi hỏng bằng Tú Tài I hay Tú Tài II cũng dự thi. Tóm lại các thí sinh mới qua chương trình lóp Đệ Tứ là hạng bét nhứt. Tôi thuộc vào hạng này. Làm sao tranh đua với các anh chị học trên mình quá xa, đáng bậc Thầy của mình. Hơn nữa tôi lại bị bịnh thấp khớp, sưng đầu gối, đi lại khó khăn. Vì bị bịnh nên tôi không có thì giờ ôn bài nhất là học thuộc lòng môn sử địa. Anh Nguyễn Văn Trí, nhà đối diện nhà song thân tôi trên Đường Ngô Quyền PR, bạn học cùng lớp Tứ II năm đó, cũng dự thi SP. Anh dìu tôi bước lên lầu thi. May mắn tôi thi đậu dù không làm được bài Toán Hình Học Không Gian ( Chương trình lớp Đệ Nhị. Lớp Đệ Tứ , HS có học  sơ qua nhưng không có làm Toán Hình Học KG), Chỉ làm được bài Toán Đại Số. Nhờ bài Luận Việt Văn được điểm 13.5/20 hệ số 3 và bài dịch tiếng Việt ra Pháp Văn mà tôi đỗ  hạng 21/ 50 thí sinh trúng tuyển. Chỉ có hai HS lớp Đệ Tứ THDTPR là Thung Hà và tôi thi đậu khóa này. Cùng hai HS lớp Đệ Tứ Trường TH Võ Tánh NT thi đậu là Huỳnh Súy và Nguyễn Ngọc Cư nhà ở Nha trang.  Còn 46 thí sinh thi đậu khác có bằng Tú Tài I hay lớp Đệ Nhị thi rớt Tú Tài I hay HS lớp Đệ Tam năm qua. Chúng tôi thật may mắn.
  Vì vậy tôi theo học lớp Sư Phạm NT niên khóa 1959-1960. Tôi trọ tại nhà cô giáo Đương.  Giáo sinh SP có học bổng hàng tháng.Tôi nhận kèm thêm em Trương Hà con Dược Sĩ Trương Rật có tiệm thuốc Tây trên đường Độc Lập NT, để kiếm tiền mua sách vở học thi bằng Tú Tài I trong tương lai.  Tôi  dạy kèm em Hà  mỗi tuần ba buổi, mỗi buổi hai giờ. luyện  thi bằng Tiểu học và thi tuyển vào lớp Đệ Thất Trường Trung Học Võ Tánh Nha Trang. Mỗi tháng chủ nhân trả 600 đồng. Số tiền này cũng lớn hơn tiền cơm tháng ba bữa nhà Cô Đương tôi trả 500 đồng. Cô giáo lấy rẻ anh học trò nghèo hiếu học.
   Ông DS Rật dân Bắc Kỳ đẹp trai nhưng bà xã là gái Hà Nội cũng trắng trẻo xinh đẹp. Thật là xứng đôi vừa lứa. Trong thời gian tôi dạy, bà vợ BS Quýnh, cũng dân Hà Thành, thường lại nhà bà DS Rật. Hai bà cứ trò chuyện vui vẻ trong phòng khách trên lầu, bên cạnh phòng ông giáo đang dạy Hà. Hà đẹp trai giống Bố. Tuy nhiên bà DS nói với ông giáo ngay từ ngày đầu lên kèm Hà:
-Cháu tuy đẹp giai, nhưng học dốt lắm. Nhờ ông giáo kèm hộ hai môn Toán và Việt Văn cho cháu thi đậu bằng tiểu học và đỗ vào lớp Đệ Thất trường công sắp tới.
Có thể nói bà vợ của DS Rật và bà xã của BS Quýnh là hai người đẹp nổi danh một thời ở Nha Trang. Nhị Kiều Bắc Hà tại thành phố biển năm xưa.
Sau này tôi còn dịp ra Nha Trang dự thi bằng Tú Tài I và Tú Tài II. Tôi bị động viên đi Thủ Đức vào tháng 6/1966. Tôi ở  Trại Nhập Ngũ Nha Trang để đến Quân Y Viện Nguyễn Huệ khám sức khỏe trước khi vào Thủ Đức.
  Sau này tốt nghiệp sĩ quan Thủ Đức tôi về phục vụ tại Tiểu Khu Ninh Thuận, lúc bị bịnh tôi nằm tại Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang và Trại  Dưỡng Quân gần bãi biển NT. Đêm về không khí thành phố biển mát rượi dễ chịu thoải mái vô cùng.
          Kỷ niệm vui nữa là trong thời gian học SPNT, Tôi có dịp cùng bạn bè trong lớp do anh Lưu Văn Tinh, dân Nha Trang, hướng dẫn đi thăm Ba Hồ, thắng cảnh nổi danh của Khánh Hòa.
 Sau này tôi biệt phái Bộ Giáo Dục về dạy Trường THDTPR. Tôi coi thi Tú Tài II tại Trường Trung Học Võ Tánh NT , rồi chấm thi tại Sài Gòn . 
Thành phố biền nổi tiếng Nha trang một thời, ngày nay đã thay đổi nhiều. Không còn thơ mộng hấp dẫn lôi cuốn du khách như xưa nữa. Hàng dương liễu xanh biếc ven bãi tắm trước đây không còn nữa. Thời cuộc thay đổi, cảnh cũ người xưa cũng tang thương biến chuyển không ngừng.
                “ Kỷ niệm Nha Trang tuyệt vời
                  Một thời trai trẻ tới lui Nha Thành.
                  Hàng dương liễu rũ xanh xanh
                  Cát vàng bãi tắm long lanh nắng chiều.
                  Bao cô thiếu nữ mỹ miều
                  Dạo chơi phố thị, liu điu anh hùng.
                  Bây giờ thay đổi mênh mông
                  Hàng dương biến mất, phố buồn xót xa.
                  Người xưa trở lại quê nhà
                  Nha Trang lạ lẫm ngẫn ngơ dân mình.”

                             THANH ĐÀO