TRUNG HỌC DUY TÂN - PHAN RANG

[MINH CAN]

 

 

  ANH LÁI ĐÒ                    
                             HẢI MINH

             
 

“ Sông Dinh  nước chảy mênh mông
         Con đò qua lại khách đông hàng ngày.
         Thuận Hòa, Phước Khánh sang đây
         Chợ Dinh  dưới phố, thuyền đầy người đi.
         Anh chàng giữ lái trông kìa
         Dễ thương  cô gái tóc thề chấm vai.
         Lái đò ngơ ngẫn nhìn hoài          
         Giai nhân mắt biếc hây hây má  hồng.”

 

       Chiếc đò đã đông khách. Nước sông lờ  lững trôi về xuôi. Nươc lũ mênh mông. Mùa mưa đã về. Anh lái đò vui vẻ chống  con thuyềnụ đưa khách sang sông. Con  đò đã nằm gác mái lâu ngày. Anh lái đò thất nghiệp. Bây giờ dòng sông đầy nước, khách qua lại, khách quá giang đông đảo. Con đò thường chở khẩm nên chủ nhân có tiền rủng rỉnh trong hầu bao của mình. Người hùng đưa đón  hành khách như mở cờ trong bụng.” Ông lái đò  ngày xưa giờ già lắm. Nối nghiệp cha người con trưởng đảm đang”  . Anh bạn trẻ ôm sào chèo thuyền đưa bạn hàng  qua sông vào mùa nước  lớn thay ông bố đã cán mức “ Thất thập cổ lai hy”, nghỉ hưu vui cùng  con cháu bên dòng sông Dinh nổi tiếng của  quê hương nắng gió Ninh Thuân.
         “ Bây giờ cha đã già rồi
            Chống đò đưa khách , con thời thay cha.
            Con  đò nuôi sống cả nhà
            Khi mùa nước lũ, khách qua lại nhiều.
            Con sông thân thuộc mến yêu
            Lững lờ bên phố, mái chèo lao xao.
            Nước reo róc rách vì  vèo
            Bọt tung trắng xóa cuốn theo xuôi dòng  
            Trời xanh , gió thoảng mênh mông
            Nắng hôn lên má em hồng ngất ngây.”
     Ô kìa! Cô gái mặc áo trắng ngà, cặp sách học trò thơm ngát mùi trinh nguyên băng tuyết. Cô bé  trông thật dễ thương chi lạ! Nghe nói , cô nàng quê ở  Làng Thuôn
( Thuận Hòa), đi học  Trường Duy Tân thường quá giang con đò Sông Dinh đi đi về  về. Tuy là gái quê nhưng nàng xinh đẹp , duyên dáng vô cùng. Anh lái đò  nhìn nàng thờ thẩn, dôi mắt si tình như ngây như dại trước dung nhan của giai nhân. Giống như “ Học trò ở Quảng ra thi, Thấy con gái Huế chân đi không đành”. Đây là lần đầu trong đời cầm chèo chống  đò đưa khách sang  sông, người hùng mới thấy một nữ sinh  Trung Học duyên dáng dĩễm  kiều  như thế. Thật là cú sét ái tình. Chàng đã mếch người đẹp sang sông. Cô nữ  sinh da trắng tóc dài . Má hồng hây hây. Thục nữ đã lam say lòng người như uống rượu quá chén.
             “ Người đâu gặp gỡ làm chi
               Trăm năm biết có  duyên gì hay không?” ( Kiều)
       Chàng  hiện cư  ngụ tại Xóm Lò heo. Nghề lái đò, chuyên chở khách qua lại trên sông, thường làm bạn với trời trăng mây nước. Cái nghề thật vất vả và bạc bẽo ghê lắm! Nghề  truyền từ đời ông cha  đến con cái cháu chắc. Hàng ngày chàng thường thấy, thường đón tiếp, thường đưa  quá giang bao nhiêu là hành khách qua lại dòng sông Dinh, dòng sông thân thuộc nổi tiếng của quê hương, nhất là phái nữ. Ngay khi mùa nước cạn, nhừng cô gái, các cô , các bà thường giặt giũ bên dòng nước trong veo.    
Người đẹp giật lụa trên bãi cát trắng  mịn. Nước chảy róc rách. Nắng rung rinh lấp lánh trên mái tóc huyền óng ả của giai nhân. Nắng  như mơn man đôi má phơn phớt hồng, trên làn môi thắm của người đẹp Sông Dinh. Các nàng thục nữ ngồi giặt quần áo bên  dòng nước biếc,  khiến ta liên tưởng đến cảnh Tây Thi, Trịnh Đán giặt lụa bên dòng sông Thôn Trữ La. Hai nàng hoa khôi sắc nước hương trời đã làm say mê ông vua đa tình Ngô Phù Sai ngày xưa.
     Xin trở lại các cơ gái của quê hương nắng giĩ Phan Rang (PR). Một số nàng, con nhàa nghèo ngụ gần Xóm Bờ Đê (BĐ) thương phụ giúp gia  đình trong công việc trồng giá trên bãi cát vàng rực rỡi chói chang bên kia bờ sông vào mùa nước cạn. Các  người đẹp xách nước  tưới vào những đụn cát đã vun tròn, đã gieo đậu xanh để mọc giá, một loại thức ăn tươi, mát mẻ và  bổ dưỡng hết chê   của dân PR-Ninh Thuận (NT) xưa nay. Các  nàng trẻ trung lao động hăng say. Mái tóc dài đen tuyền, óng ả tung bay trong  nắng  gió. Nắng long  lanh như  lung linh trên đôi má  hồng hây hây và làn da nõn nà của người đẹp  bên sông nước biếc, bãi cát trắng xóa mịn màng với những đám cỏ xanh mơn mởn và những bụi bồn bồn moc rải rác khắp nơi. Người hùng lái đò  có  dịp ngắm nhìn người đẹp trên sông. Thật là thi vị! Thật là thích thú được ngắm nhìn má đào đang làm việc  hang say. Thân hình thon thả. Những đường  nét cong cong thật tuyệt mỹ. Nhiều cô dễ thương duyên dáng , kiều diễm, gợi cảm vô vùng.
          Tuy nhiên, cô gái hôm nay ngồi trên đò đông  hành khách này, nhan sắc có phần trội hơn các cô nàng  mà chàng đã  thấy qua từ trườc đến nay. Giai nhân đẹp lắm! Nàng kiều diễm hết nói! Nàng dễ thương vô cùng. Chàng ta đã xao xuyến  rung động con tim đa tình, đa cảm của  mình trước vẻ đẹp thơ ngây trong trắng của thiếu nữ còn cắp sách đến trường. Một chút vấn vương, lãng mạn, trữ tình, chơtỉ  bùng tỏa lấp lánh trong lòng người trai trẻ , còn phòng đơn chiếc bóng, chỉ biết làm bạn với con đò và mái chèo vào mùa nước  lớn. Mùa nước lũ tại đây thật có nhiều điều khó quên . Thật vậy, khi nước tuôn về xối xả, nước bọt bèo tung tóe ngập dòng sông. Gỗ, củi khô trôi lổn ngổn lảng ngảng khắp mặt nước mênh mông  bát ngát. Người ta tha hồ bơi lội xuống sông vớt củi, lấy gỗ chuyển vào bờ sông. Khung cảnh thật tưng bừng  náo nhiệt, lao xao rộn  rịp. Dân cư ngụ tại Xóm Lò Heo, Xóm BĐ hay vùng  lân cận thường đua nhau vớt củi để nấu bếp hay bán kiếm thêm tiền thu nhập.    
         Chàng  còn nhớ, hôm đó, một cuộc thi bơi lội thật hào hùng thú vị đã  diễn ra trên dòng sông quê hương. Bên kia bờ sông, có` một Đại Hảo Thủ, tướng mạo oai phong lẫm liệt, hàm râu mép rậm rạp, lông mày đen, đầu tóc bồm xồm.  Rõ  là một đại hán.
” Đội trời, đạp đất ở đời”. Ông ta nổi tiếng lâu nay là “ Vua Bơi Lội”. Nghe đồn người hùng có nhiều tài nghệ  lắm! Nhưng có lẽ nghề bơi lội nổi bật nhất. Cuộc cá độ về tài lặn hụp dưới  nước bạc như sau:”  Nước tuôn dữ dội, nước chảy xiết mênh mông mà người bơi qua sông đang ngậm điếu thuốc đang cháy dở. Y bơi sao khi qua đến bờ bên này mà điếu thuốc vẫn không tắt ngắm và không được cách xa  địa điểm xuất phát quá 3 mét
( Tính theo đường thẳng  nối hai bờ, từ chỗ người bơi khởi hành xuyên qua đến BĐ) là thắng  cuộc. Ngược lại , nếu  tàn thuốc bị ướt tắt đi là người bơi thua cuộc. Hai bên cá độ một chầu nhậu nem nướng chả lụa và bia rượu  tại Tiệm Sáu Cử Phan Rang. Kẻ thua  phải làm  khổ chủ  cho cuộc nhậụ lai rai ba sợi có tính cách thân hữu  vui vẻ  này. Dận chúng hiếu kỳ ham vui tập trung đông đảo trên con đê theo dõi cuộc  thi bơi lội rất đặc  biệt ngày hôm đó. Thật là vô  tiền khoáng hậu mới có cuộc cá độ đầy vui nhộn, hào hùn,g lôi cuốn số lượng khán  giả như thế .  Người hùng Phước Khánh OK các điều kiện cá độ, có Ban Giám Khảo trọng tài giám sát cuộc thi. Hai bên  chấp thuận trò chơi hào hứng, hồi họp, gây cấn, hiểm nghèo tột đỉnh. Cuộc  chơi đòi hỏi tài nghệ bơi lội tuyệt  vời trên sông mùa nươc lũ mênh mông, nước chảy xiết như cuồn phong phẩn nộ, thật nguy hiểm chềt người, Hà Bà rước, Diêm Vường chiếu cố hay Ngọc Hoàng giũ sổ như chơi.  Kiện tướng người nhái nhập cuộc trò chơi đầy bất trắc rủi ro, khá hung hiểm  để trổ tãi bơi lội của mình. Rõ ràng vì tính  hiếu thắng, thích chơi trội, muốn nổi danh , chứ cuộc cá độ một bữa nhậu  có là bao mà đem  sinh mạng đánh cá. Thật là  hết nói. Nhưng  người hùng thừa biết năng lừc và tài nghệ của mình . Vì vậy, Ông đã trổ tài. Tướng roi con, trông lanh lẹ nhanh nhẹn, ngực nở nang,” Sức khỏe bẻ gẫy sừng trâu” như lời thiên hạ  ca tụng người hùng. Lưng cọp, tay dài như tay vượn. Đôi mắt sáng quắc ẩn dưới cặp lông mày rậm. Bộ râu mép càng đen  bóng hơn dưới ánh nắng  rực  rỡ của  vầng dương ban maiõ. Thật là một hiệp sĩ, một chàng ngự lâm quân tướng  mạo đặc biệt hết chê. Ông ta  bơi từ bên kia dòng qua đến bờ bên này . Điếu thuốc lá ngậm nơi miệng  vẫn còn cháy tỏa khói.  Chỉ chệch xuống 2 mét so với đường thẳng chim bay từ khởi điểm tới đích. Ộng thắng cuộc. Vì vậy, Ông Ba Râu trở thành  huyền sử và anh hùng  lặn hụp , bơi lội qua lại dòng  sông Dinh vào  mùa nước lũ dễ dàng , an toàn . Đệ nhất anh hào vớt củi trên sông.  
         Ngoài ra, Tuấn, chàng lái đò trẻ tuổi, còn nhớ một chuyện thương tâm xảy ra tại bến sông  này. Một vị trung nịên, tri kỷ của Lưu Linh, Lý Thái Bạch, của thi bá VHC. Ông  ta tướng vóc hơi thấp, da trắng, tóc hoe vàng, đẹp trai, quê Sài Gòn. Hai vợ chồng cùng quê, đều đẹp đôi vừa lứa, cư ngụ tại Xóm BĐâ. Nghe nói, ông  ta  thích chơi baiụ cổ xập, chơi rành rẽõ và cao lắm. Trò chơi đen đỏ, cờ bạc và  rượu chè là những thói quen dễ bị lôi cuốn  trong thôn xóm, làng xã, nơi có nhiều người rỗi việc, thích bài bạc hay ăn nhậu , vui chơi giải sầu. Hai ông bà có một con gái thật diễm lệ vô cùng . Lúc đó,  náng chừng 15, 16 đang học tại trường TH Bồ Đề. Người đẹp này nghe nói làm cao lắm!” Hoa  hồng nào chẳng có gai”. Tuấn đã hân hạnh gặp mặt giai nhân nhiều  lần.  Nhưng “ Biết người biết ta trăm trận trăm thắng”( “Tri kỷ, tri bỉ bách chiến bách thắng” ụnhư Tôn Tử đã nói). Chàng chỉ là kẻ vai u, thịt bắp , lao động  quần quật trên sông nước cả ngày. Da ngâm ngâm, không khôi ngô tuấn tú lắm, làm gì lọt mắt xanh người đẹp. Anh lái đò chỉ biết thầm yêu trộm nhớ người đẹp thôi.
          Bữa đó, ba cô ta nhậu tới bến , uống  rượu quá đô. Ông đã quá  xỉn. Gặp lúc trời nắng như nung, hơi nóng như bốc lửa  tại Thị Trấn Khô. Vì vậy ông âm thầm lội xuống sông tắm cho mát, cho tẩy trần thân thể muốn hực lửa vì hơi men và sức  nóng, ngột ngãt oi ả của bầu khí quyển PR. Không ngờ  hôm ấy ông đi luôn. Thủy Thần và Hà Bá đã không cho ông lên bờ. Ông đã bị mất tích sau khi  xuống  tắm sông. Mọi người hay tin vội đi tìm xác  ông thật vất vả. Thân thể nạn  nhân bị kẹt dưới vũng nước sâu hoắm gần khúc Sông Quao hòa nhập vào  Sông Dinh để chảy ra biển cả. Cô gái khóc  lóc thảm thiết bên xác cha khi  mọi người vớt lên bờ. Mẹ cô cũng nức nở bên  người chồng bât  hạnh, vắng số. Nước mắt của giai nhân  đã làm  cho tim chàng như muốn nhũn ra thành mảnh vụn.Trái tim của  kẻ si tình như muốn nhỏ lệ theo tiếng khóc than thảm thiết, ai oán của cô gái xinh đẹp nổi danh Xóm BĐ.  Đôi mắt diễm lệ ủ sầu của thục nữ ẩn dưới làn mi cong vút. Môi trái tim. đỏ chót như thoa son. Da trắng như tuyết. Nàng đẹp như đóa hoa hồng rũ héo vì  nổi đau khổ mất người cha thân thương vắng phần, bạc số. Hình ảnh cô gái mồ côi cha kiều diễm mắt rưng rưng giọt lê bi thương, sụt sùi, thút thít cứ ám ảnh anh chàng  đa tình  mãi mãi. Uớc gì chàng được phép  an ủi nàng, ve vuốt, chia sẻ tình cảm bi ai với giai nhân lúc đó nhỉ?
             “ Ta cũng nòi tình thương người đồng điệu”( CMTrinh).
               “ Giai  nhân mắt lệ tuôn trào  
                 Cha già giờ đã đi vào thiên thu.
                 Lưu Linh xuống Bến ngao du
                 Chẳng may nước  cuốn mịt mù dòng sông.
                 Con thơ đau khổ  vô cùng
                 Nữ nhi sùi sụt, não lòng nam nhân.
                Phải chi an  ủi được nàng
                Thì ta xin hiến can tràng cho ai”.
       Ngoài ra, Tuấn còn nhớ một kỷ niệm trên sông hồi còn bé. Cha chàng lái đò. Chàng thường theo bố ngao du trên thuyền vui  chơi, vừa thu tiền hành khách. Hôm đó, nhằm mùa lũ lụt, nước Sông  Dinh dâng cao. Nước lũ trên nguồn tuôn về lênh láng. Một anh chàng mục đồng chăn trâu  lùa bày gia súc qua sông khi nước chưa lên cao lắm . Sông rộng  mênh mông. Khi anh ta cùng lũ trâu lội nước chừng  đến giữa dòng thì nước  tuôn về lênh láng, nước nguồn  chảy xuống miền  xuôi nhanh quá, mực nước lên cao nhanh không thể tưởng tượng nổi. Đàn trâu lội giỏi qua bơ ụan toàn, nhưng  anh chăn trâu lội chậm quá. Anh ta chừng  17,18 là cùng. Nhà nghèo phải đi ở đợ, chăn trâu mướn cho một phú hộ, nhà ven thị xã Phan Rang. Anh ta bị  dòng nước lũ cuốn trôi phăng  phăng. Phút chốc chỉ còn thấy chiếc  nón lá anh đội trên đầu đang trôi từ từ theo dòng lũ chảy xiết về phía xa xa. Rõ ràng thân thể anh bị chìm trong dòng nước  xoáy. Hình như anh không biết  bơi. Thì ra anh cởi trên lưng trâu bị tuột xuống và bị  lũ cuốn đi quá nhanh. Anh không bám hay nắm đuôi trâu  kịp lúc. Thât là tội nghiệp. Anh có cơ bị  chết trôi, chết chìm, chết dưới dòng nước cuốn ra biển cả làm mồi cho cá mập.  
       Bố Tuấn  thấy thế, vội chèo thuyền  rượt theo người bị nước cuốn đi khá xa.
“ Cứu nhân như cứu hỏa”, “ Cứu một mạng người bằng xây bảy cảnh chùa”.” Dẫu xây chín bậc phù đồ, Không bằng công đức cứu cho một người”. May mắn làm sao! Chiếc đò đã lướt theo kịp, nhờ tài lèo lái nhanh nhẹn, kiên trì cố gắng hết sức. Anh mục đồng đã được  đò vớt lên. Áo quần ướt sũng nước. Nhưng  anh ta  thoát khỏi Tử Thần trong gang tất.Thật hú hồn hú vía! Bố Tuấn đốt cho anh ta một điêu thuốc hút cho ấm lòng lúc anh ngồi trên thuyền lướt ngược dòng về Bến Đò. Anh ta  thoát  chết mừng húm . Mặt còn xanh mét, nỗĩ khiếp hãi còn vường trên khuôn mặt gầy đen đúa, tóc hoe vàng vì nắng cháy ngoài trời cả ngày chăn trâu cho chủ. Những mảnh đời thiếu mùa  xuân, thiếu may mắn. Anh cũng cám ơn chiếc nón cời tơi tả đã cứu anh. Vì nếu không  có  chiếc nón lá thì ai mà  phát hiện anh bị chìm trong dòng nước lũ bao la bát ngát đang chảy lệnh láng, cuồn cuộn  dữ  dằn như thế. Suýt nữa thì anh đã về chầu Diêm Vương, Hà Bá rồi .              
            “ Đàn trâu bì bõm lội sông
              Không ngờ lũ xuống mênh mông đầy tràn.
            . Thú thì lội giỏi dễ dàng
              Còn người chăn chúng nước phăng cuốn liền.
              Chỉ còn nón lá lênh  bềnh
              Ông đò thuyền lướt cứu liền một khi.
              Nhà nghèo thân  phận lưu ly
              Làm thuê, ở mướn sá gì nguy nan.
              Khổ đau chồng chất cõi trần
              Số may được cứu thoát nàn nước trôi.”
         Đời sống trên sông nước cũng lắm vui buồn, nguy hiểm gian  lao. Nghề nào cũng có nỗi vất vả khó khăn nhiêu khê của nó. mới có cái ăn cái mặc.
          Hôm nay, Tuấn thấy mình thật may mắn  gặp giai nhân Duy Tân quá giang chiếc đò mình. Chàng nhủ lòng:
       - Thật là hân hạnh được phục  vụ người đẹp. Được cơ hội diện kiến má đào. Được đưa đón má hồng quá giang Sông Dinh .
       Bây giờ ,Tuấn nhìn cô gái xinh đẹp bước xuống đò. Nàng có vẻ vội vã đi lên BĐ. Tay ôm cặp sách. Dáng  nàng thật thướt tha duyên dáng. Tà áo trắng tung bay trong gió  sớm.  Nắng  như rung  rinh trện đôi má  phớt hồng của  giai  nhân. Mái tóc đen tuyền óng  ả  lòa  xòa bên bờ  vai thon. Khuôn mặt trắng mịn thật kiều diễm của giai nhân càng lồ lộ dưới vầng dường  rực  rỡ của ánh bình minh trên sông  nước. Anh lái đò ngớ ngẫn nhìn theo.   Chợt anh buột miệng lẩm nhẩm:
          “ Ước gì người đẹp sang sông mãi
            Anh sẽ chèo đò đợi Bến Sông  
            Mong  cả cuộc đời cầm bánh lái
            Nhìn em mắt biếc với môi hồng."
     Tuy nhiên, má hồng  nào thấy  qua  sông nữa. Anh lái đò cứ nhớ, cứ mong, cứ ước ao gặp lại cô nữ sinh duyên dáng, dễ thương. Vì  vậy, hễ trông thấy cô  học trò nào mặc áo trắng, có  mái tóc thề chấm vai, có thân hình thon thả, dáng đi tha thướt, là anh cứ nhìn sững, xem có phải cô em hôm nào không.   Nhưng  chàng cứ mòn mỏi đợi hoài mà hình bóng người  thục nữ Thuận Hòa vẫn biền biệt, vẫn không thấy xuất hiện  trên chiếc đò ngang dòng sông quê hương. Hay giai nhân đã nghỉ học, đã chuyển đi nơi khác , hay đã lấy chồng xa?  Chàng  cũng  không rõ tên nàng nữa. Ai mà biết được. Chỉ có trời biết. Nàng như cánh mây  trắng bay qua khung  trời bện ngoài song cửa. Nàng như cánh  nhạn lượn vòng trước khu vườn nhà chàng rồi mất hút ở cuối chân mây.
           “ Em như mây trắng qua sông
              Như con én lượn một vòng bay xa
              Để ai thương nhớ ngẩn ngơ
              Con đò héo hắt đợi chờ giai nhân”  
     Nhưng Anh Lái  Đò vẫn cứ hy  vọng, cứ  đợi chờ người nữ sinh duyên dáng qua sông.
              “ Bây giờ người đẹp chẳng qua  sông
                 Hay đã sang ngang, đã  lấy chồng?
                 Hay đã không còn đi đến lớp  
                 Để buồn Anh Lái mỏi mòn trông.”
                     
                             HẢI MINH